
Tổng quan về bệnh
Teo tinh hoàn là sự co rút mô tinh hoàn, và dẫn đến giảm về kích thước của tinh hoàn.
Teo tinh hoàn là sự giảm kích thước tinh hoàn của bệnh nhân, có thể là giảm so với kích trước đây hoặc kích thước tinh hoàn nhỏ hơn kích thước trung bình của dân số. Tình trạng này có thể là do một số nguyên nhân như: Chấn thương, nhiễm trùng, tinh hoàn ẩn hoặc tiếp xúc với một số hóa chất.
Nguyên nhân gây bệnh
Viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn: Triệu chứng chính là đau và sưng ở tinh hoàn, nhưng cũng có thể bệnh nhân chỉ buồn nôn và sốt. Tình trạng viêm ban đầu có thể làm cho tinh hoàn sưng to tăng kích thước, nhưng cuối cùng đều có thể dẫn đến teo tinh hoàn về sau.
Có hai loại viêm tinh hoàn chính:
- Viêm tinh hoàn do virus. Điều này thường do virus quai bị. 1/3 bệnh nhân nam bị quai bị sau tuổi dậy thì có tình trạng viêm tinh hoàn, thường xảy ra trong vòng bốn đến bảy ngày kể từ khi bị quai bị.
- Viêm tinh hoàn do vi khuẩn: Thường do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI), chẳng hạn như bệnh lậu hoặc chlamydia. Trong một số trường hợp, do nhiễm trùng trong đường tiết niệu hoặc do đặt ống thông hoặc dụng cụ y tế khác vào niệu đạo bệnh nhân.
Nguyên nhân khác
Tuổi tác: Trong khi phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh, một số nam giới trải qua một quá trình tương tự được gọi là mãn dục nam. Điều này gây ra mức testosterone thấp, có thể đồng thời với teo tinh hoàn.
Giãn tĩnh mạch tinh: Thường ảnh hưởng đến tinh hoàn trái và có thể làm tổn thương các ống sinh tinh trong tinh hoàn, làm cho tinh hoàn bị ảnh hưởng teo và có kích thước nhỏ hơn tinh hoàn còn lại.
Xoắn tinh hoàn: Giảm lưu lượng máu có thể gây đau và sưng tinh hoàn. Nếu không được điều trị trong vòng vài giờ, nó có thể gây teo tinh hoàn vĩnh viễn.
Liệu pháp thay thế testosterone (TRT): Một số nam giới trải qua TRT có thể teo tinh hoàn. Điều này là do TRT có thể gây ngừng sản xuất (GnRH). Không có GnRH, tuyến yên sẽ ngừng sản xuất hormone luteinizing (LH). Không có LH, tinh hoàn ngừng tiết testosterone, dẫn đến tinh hoàn nhỏ dần.
Sử dụng steroid hoặc estrogen: Uống steroid hoặc bổ sung estrogen có thể gây ra tác dụng tương tự đối với hormone như TRT.
Rối loạn sử dụng rượu: Rượu có thể gây ra cả tổn thương mô tinh hoàn hoặc giảm testosterone, cả hai đều có thể dẫn đến teo tinh hoàn.
Một số nguyên nhân khác: Hội chứng Klinefelter, chấn thương tinh hoàn chiếu xạ tinh hoàn, hóa trị trong ung thư, bướu tuyến yên và vùng hạ đồi cắt bỏ tuyến yên hoặc xạ trị, tác dụng của thuốc: như ketoconazole, spironolactone, cimetidine, phenytoin
Lâm sàng và cận lâm sàng
Lâm sàng
Trong khi triệu chứng chính của teo tinh hoàn là giảm kích thước một hoặc cả hai tinh hoàn, một số triệu chứng khác có thể đi kèm, tùy thuộc vào sự teo tinh hoàn xảy ra ở độ tuổi nào của bệnh nhân.
Triệu chứng trước tuổi dậy thì
Các triệu chứng khác của teo tinh hoàn bao gồm: Không phát triển các đặc điểm sinh dục thứ phát, như:
- Râu, tóc
- Lông mu
- Kích thước dương vật nhỏ
Triệu chứng sau tuổi dậy thì
- Giảm ham muốn tình dục
- Vô sinh
- Giảm khối lượng cơ bắp
- Không có hoặc giảm sự phát triển của râu, tóc trên khuôn mặt
- Giảm sự phát triển của lông mu
- Tinh hoàn mật độ mềm
Cận lâm sàng
- Siêu âm Doppler mạch máu bìu bẹn: Khảo sát mật độ và kích thước tinh hoàn cũng như các tổn thương kèm theo
- Nội tiết: Testosterone, LH, FSH, Prolactin, Estradiol
- Công thức máu: Phát hiện tình trạng viêm tinh hoàn
- Tổng phấn tích nước tiểu, soi nhuộm nước tiểu nhằm phát hiện tình trạng nhiễm khuẩn niệu hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Tinh dịch đồ: Nhằm đánh quá khả năng sinh tinh của bệnh nhân
- Một số xét nghiệm hỗ trợ khác: AST, ALT, bộ mỡ máu, PSA nhằm phục vụ điều trị thay thế Testosterone, nhiễm sắc thể đồ, MRI tuyến yên.
Chẩn đoán
Tinh hoàn với kích thước nhỏ hơn giá trị trung bình của dân số và có giảm nồng độ Testosterone hoặc giảm khả năng sinh tinh.
Điều trị
Nội khoa
Chủ yếu liệu pháp bổ sung Testosterone nhằm đảm bảo khả năng phát triển thể chất, tinh thần và đảm bảo khả năng cương cứng của bệnh nhân.
Mục tiêu điều trị
- Tăng khối cơ, sức mạnh và chức năng cơ
- Duy trì BMI trong giới hạn bình thư ờng và giảm nguy cơ gãy xương do loãng xương
- Cải thiện chức năng tâm thần kinh
- Cải thiện khả năng sinh dục và tình dục
- Nâng cao chất lượng cuộc sống
Liệu pháp Liệu pháp thay thế testosterone (TRT).
- Điều trị với Testosterone phụ thuộc vào liều dùng đáp ứng ở từng bệnh nhân khác nhau
- Điều trị với Testosterone có thể áp dụng ở cả nam giới trẻ tuổi và cao tuổi bị suy giảm khả năng sinh dục.
- Việc điều trị còn làm tăng mật độ khoáng trong xương và khối cơ trong cơ thể, và giảm lượng mỡ của cơ thể, tăng cường sức bền thành mạch cải thiện chức năng sinh dục, bao gồm sự ham muốn và chức năng cương cứng, cải thiện rối loạn cương.
- Ở những bệnh nhân đái tháo đường suy giảm khả năng sinh dục, đã ghi nhận sự tăng nhạy cảm với insulin, giảm glucose máu.
- Ở những nam giới chậm phát triển thể chất và dậy thì, điều trị với testosterone trước tiên thúc đẩy sự tăng trưởng và sau đó gây ra sự phát triển các đặc tính sinh dục cho nam giới.
- Liệu pháp thay thế testosterone có nhiều dạng dùng phù hợp với nhu cầu của từng bệnh nhân, bao gồm dạng gel, miếng dán, viên ngậm, dạng uống, dạng tiêm hay thậm chí là cấy dưới da. Trong đó, điều trị suy giảm testosterone bằng phương pháp bổ sung testosterone dạng gel, dạng tiêm hiện đang dùng phổ biến do mang lại hiệu quả tương đối cao.
Ngoài ra, kháng sinh có thể được dùng trong trường hợp nhiễm khuẩn do các bệnh lây qua đường tình dục, viêm tinh hoàn.
Phẫu thuật
- Phẫu thuật tháo xoắn dây tinh trước 6 giờ góp phần giảm tình trạng teo tinh hoàn về sau ở bệnh nhân xoắn dây tinh.
- Phẫu thuật cột tĩnh mạch tinh trong trường hợp teo tinh hoàn nghi do giãn tĩnh mạch tinh giúp tăng sự lưu thông và chuyển hóa trong tinh hoàn, giảm tình trạng teo tinh hoàn tiếp diễn.
- Phẫu thuật sinh thiết tinh hoàn để đánh giá khả năng sinh tinh, hoặc Micro TESE để trích tinh trùng hỗ trợ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.
Tiên lượng
Các trường hợp teo tinh hoàn đều không có khả năng thay đổi kích thước tinh hoàn trở về bình thường. Quá trình điều trị nhằm tránh diến tiến teo tinh hoàn tiếp diễn, thay thế chức năng nội tiết của tinh hoàn giúp bệnh nhân đảm bảo các hoạt động thể chất tinh thần, hỗ trợ sinh sản cho bệnh nhân.
* Tham khảo thêm bài viết TINH HOÀN ẨN - NỖI ĐAU CỦA CÁNH MÀY RÂU để biết thêm thông tin