PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TRẺ BẠI NÃO

Tiêu chuẩn chẩn đoán bại não theo thể lâm sàng

Thể co cứng

Rối loạn về chức năng vận động do tổn thương hệ thần kinh trung ương:

• Tăng trương lực cơ ở các chi bị tổn thương.
• Giảm khả năng vận động riêng biệt tại từng khớp
• Dấu hiệu tổn thương hệ tháp.
• Tăng phản xạ gân xương ở các chi bị tổn thương.
• Có các phản xạ nguyên thuỷ
• Dinh dưỡng cơ: không có teo cơ, co rút tại các khớp
• Cảm giác: có thể có rối loạn điều hoà cảm giác
• TK sọ não: có thể bị liệt.
• Các dấu hiệu khác: đa động gân gót, co rút tại các khớp, cong vẹo cột sống, động kinh

Chậm phát triển trí tuệ ở các mức khác nhau

Thể múa vờn

Rối loạn về chức năng vận động do tổn thương hệ thần kinh trung ương:

• Trương lực cơ thay đổi lúc tăng lúc giảm ở tứ chi.
• Giảm khả năng vận động thô.
• Có các vận động không hữu ý
• Dấu hiệu tổn thương ngoại tháp: rung giật, múa vờn
• Phản xạ gân xương bình thường hoặc tăng ở các chi bị tổn thương.
• Có các phản xạ nguyên thuỷ.
• Dinh dưỡng cơ: không có teo cơ, ít co rút tại các khớp
• Cảm giác: có thể rối loạn điều hoà cảm giác
• TK sọ não: có thể bị liệt.

• Các dấu hiệu khác: động kinh, rối loạn nhai nuốt, điếc ở tần số cao

Chậm phát triển trí tuệ ở các mức khác nhau

Thể thất điều (mất điều phối)

Rối loạn về chức năng vận động do tổn thương hệ thần kinh trung ương:

• Giảm trương lực cơ toàn thân.
• Rối loạn hoặc mất điều phối vận động hữu ý (quá tầm, rối tầm, không thực hiện được động tác tinh vi, rối loạn thăng bằng đầu cổ và thân mình, dáng đi như người say rượu).
• Phản xạ gân xương bình thường hoặc tăng nhẹ
• Có các phản xạ nguyên thuỷ:
• Dinh dưỡng cơ: không có teo cơ hoặc co rút tại các khớp
• Cảm giác: có rối loạn điều hoà cảm giác
• TK sọ não: có thể bị liệt.
• Các dấu hiệu khác: cong vẹo cột sống, động kinh.

Chậm phát triển trí tuệ ở các mức khác nhau

Thể nhẽo (giảm trương lực)

Rối loạn về chức năng vận động do tổn thương hệ thần kinh trung ương:

• Giảm trương lực cơ toàn thân.
• Giảm vận động hữu ý.
• Phản xạ gân xương bình thường hoặc tăng nhẹ.
• Có các phản xạ nguyên thuỷ.
• Dinh dưỡng cơ: không có teo cơ hoặc co rút tại các khớp.
• Cảm giác: có rối loạn điều hoà cảm giác.
• TK sọ não: có thể bị liệt.
• Các dấu hiệu khác: cong vẹo cột sống, động kinh, có dấu hiệu Babinski.

Chậm phát triển trí tuệ ở các mức khác nhau

3. Hoạt động trị liệu

Huấn luyện kỹ năng sử dụng hai tay sớm: kỹ năng cầm đồ vật, kỹ năng với cầm

3. Điện trị liệu

Tử ngoại

Chỉ định: bại não có còi xương - Suy dinh dưỡng, bại não thể nhẽo

Chống chỉ định: bại não có kèm theo động kinh, lao phổi tiến triển, suy thận, suy gan, chàm cấp.

​​​​​​​​​​​​​​Điện thấp tần

Là dòng điện một chiều có điện thế không đổi trong thời gian điều trị.

Chỉ định: trẻ bại não không có động kinh lâm sàng

Chống chỉ định: bại não có động kinh trên lâm sàng; bại não thể co cứng nặng. 

4. Dụng cụ trong phục hồi chức năng trẻ bại não: 

Trong phục hồi chức năng cho trẻ bại não, các loại dụng cụ thường được chỉ định gồm có:

• Dụng cụ dùng trong tập luyện như: Bàn tập đứng, khung tập đi, bao cát, thanh song song, nạng chống...
• Dụng cụ trợ giúp trong sinh hoạt hàng ngày như: dụng cụ trợ giúp di chuyển ghế có bánh xe, xe lăn..., tay cầm để gắn vào thìa, dĩa, bút, lược..., các loại đai nâng đỡ cổ, thân mình.
• Dụng cụ chỉnh hình phòng ngừa biến dạng, tăng cường khả năng vận động như: nẹp cổ, áo nẹp cột sống, nẹp dưới gối, trên gối, nẹp khớp háng, nẹp cổ bàn tay...

5. Tiêm thuốc dãn cơ:

Trong phục hồi chức năng trẻ bại não, với những trẻ có tăng trương lực cơ mạnh thường được chỉ định tiêm hai loại thuốc dãn cơ đó là:

Tiêm Botulinum Toxin vào điểm vận động cơ co cứng:

Chỉ định: Trẻ bại não thể co cứng, co rút.

Chống chỉ định: Trẻ bại não thể múa vờn, thể nhẽo, thể thất điều....

Mục đích: Giảm trương lực cơ vùng cơ bị co cứng, tăng cường khả năng vận động có ý thức, kiểm soát tư thế, phòng chống biến dạng...

Đặt bơm tiêm Baclofen vào tủy sống:

Chỉ định: Trẻ bại não thể co cứng 2 chân nặng.

Chống chỉ định: Trẻ bị gai đôi cột sống, thoát vị não tủy, bại não thể múa vờn, thể nhẽo, thể thất điều...

Mục đích: Giảm trương lực cơ hai chân liên tục và kéo dài, tăng cường khả năng vận động hữu ý, kiểm soát tư thế đứng đi, phòng chống biến dạng tại các khớp háng, gối, cổ chân...

​​​​​​​6. Các can thiệp phẫu thuật cho trẻ bại não:

Chỉ định: trẻ bại não bị co cứng, co rút nặng dẫn đến cứng khớp.

Chống chỉ định: trẻ bại não thể múa vờn, thể nhẽo, thể thất điều...

Mục đích: giải phóng các khớp bị co rút mất tầm vận động, tăng cường khả năng vận động, kiểm soát tư thế, phòng chống biến dạng...

Phương pháp: có hai loại can thiệp phẫu thuật thường được chỉ định

• Phẫu thuật thần kinh: đặt catheter dẫn lưu não thất cho trẻ bại não có não úng thủy, cắt chọn lọc rễ thần kinh cột sống (Dorsal Selective Rhizotomy) cho trẻ bại não co cứng 2 chân nặng.
• Phẫu thuật chỉnh hình: bao gồm các loại phẫu thuật kéo dài gân cơ trong trường hợp co rút tại các khớp, chuyển trục xương, đóng cứng khớp...

7. Thủy trị liệu

Chỉ định: trẻ bại não không có động kinh lâm sàng.

Chống chỉ định: trẻ bại não có động kinh lâm sàng

Mục đích: thư giãn, giảm trương lực cơ, tăng khả năng vận động có ý thức.

8. Ôxy cao áp trị liệu

Chỉ định: trẻ bại não không có động kinh lâm sàng, không bị các bệnh nhiễm trùng cấp tính hệ thần kinh, hô hấp, tim bẩm sinh...

Chống chỉ định: trẻ bại não có động kinh lâm sàng, tim bẩm sinh, viêm não, hế quản phổi cấp...

Mục đích: tăng cường cung cấp ôxy cho các mô, tổ chức trong cơ thể. Đặc biệt là mô thần kinh, giúp tăng cường chuyển hóa và đẩy nhanh quá trình myelin hóa và biệt hóa tế bào thần kinh giai đoạn trước 5 tuổi.

9. Giáo dục

Huấn luyện các kỹ năng giáo dục tiền học đường

Huấn luyện kỹ năng giáo dục đặc biệt và giáo dục hoà nhập.