Thuốc tránh thai khẩn cấp, lưu ý gì khi sử dụng?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là các phương pháp tránh thai có thể được sử dụng để tránh thai sau khi quan hệ tình dục, bao gồm: thuốc viên uống tránh thai sau giao hợp (loại chỉ chứa progestin, loại phối hợp EE và progestin, loại chứa antiprogestin, Mifepriston 10mg) và dụng cụ tử cung chứa đồng. Mặc dù dụng cụ tử cung chứa đồng có hiệu quả tránh thai cao hơn(99% trong 5 ngày đầu) nhưng viên uống tránh thai sau giao hợp được sử dụng phổ biến hơn do tính tiện dụng.
Viên thuốc tránh thai có các loại 24 giờ, 36 giờ, 48 giờ, 72 giờ và 120 giờ. Việc uống thuốc càng sớm thì hiệu quả tránh thai càng cao.
Cơ chế thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc ngừa thai khẩn cấp tránh thai bằng cách ngăn cản hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng và chúng không có tác dụng phá thai (ngoại trừ Mifepriston liều cao có thể dùng trong phá thai nội khoa). Vòng tránh thai chứa đồng ngăn cản quá trình thụ tinh bằng cách gây ra sự thay đổi hóa học trong tinh trùng và trứng trước khi chúng gặp nhau. Thuốc không thể làm gián đoạn thai kỳ đã hình thành hoặc gây hại cho phôi thai đang phát triển.
Ai có thể sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp?
Bất kỳ phụ nữ hay trẻ em gái nào trong độ tuổi sinh sản đều có thể cần dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp để tránh mang thai ngoài ý muốn. Không có chống chỉ định y tế tuyệt đối đối với việc sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp, đồng thời không có giới hạn độ tuổi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Tuy nhiên, một trong những tác dụng phụ chủ yếu của viên thuốc là nguy cơ hình thành cục máu đông ở hệ tim mạch. Biến chứng này có thể là căn nguyên gây viêm tĩnh mạch hoặc nghẽn mạch phổi. Do đó, một số trường hợp cần thận trọng khi sử dụng bao gồm: phụ nữ có sự đông máu bất thường, có tiền sử viêm tĩnh mạch hay nghẽn mạch phổi, mắc bệnh van tim (đặc biệt van hai lá); huyết áp cao (trên 160/100 mmHg) mà không được kiểm soát tốt; Cholesterol máu quá cao (gấp 5 - 6 lần bình thường); phụ nữ đái tháo đường có biến chứng mạch máu; viêm gan; ung thư vú hay ung thư tử cung…
Ngoài ra, phải ngưng uống viên thuốc ngừa thai ngay khi xuất hiện: nhức đầu nặng, các cơn động kinh, bất động lâu dài, can thiệp ngoại khoa.
Về tương tác thuốc, thuốc chống động kinh có thể giảm công hiệu của viên thuốc ngừa thai, thuốc chống trầm cảm làm tăng độc tính thuốc ngừa thai... do đó nên tránh sử dụng đồng thời các loại thuốc này.
Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp trong những trường hợp nào?
Thuốc ngừa thai khẩn cấp có thể được sử dụng trong một số trường hợp sau khi quan hệ tình dục, bao gồm:
- Sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ
- Khi sử dụng các biên pháp tránh thai khác thất bại. Ví dụ như bao cao su bị đứt, tuột, hoặc sử dụng không đúng cách; bỏ lỡ từ 3 viên thuốc tránh thai hằng ngày…
Những điều ít được chú ý khi dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp
- Thuốc ngừa thai khẩn cấp cũng có hạn sử dụng. Hạn dùng thông thường kéo dài 3-4 năm. Cho đến nay không có dữ liệu về các tác dụng ngoại ý do sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp đã hết hạn. Tuy nhiên, thuốc sẽ kém hiệu quả hơn khi hết hạn và có thể dẫn đến mang thai ngoài ý muốn. Khi bảo quản và sử dụng thuốc, cần phải biết ngày hết hạn của thuốc trên bao bì của sản phẩm.
- Bảo quản thuốc ngừa thai khẩn cấp đúng cách: Nên đọc hướng dẫn bảo quản thuốc từ tờ hướng dẫn hoặc lời khuyên của bác sĩ hoặc bảo quản thuốc ngừa thai khẩn cấp ở nhiệt độ phòng khoảng 20-25 độ C.
Ngoài ra, cũng không nên để thuốc ở những nơi có thể tiếp xúc với nhiệt độ cao như phòng tắm (khi tắm nước nóng) hoặc cửa sổ, nơi có ánh nắng mặt trời. Thay vào đó, nên để thuốc trong tủ đầu giường trong phòng ngủ của bạn.
- Nên dự trữ thuốc ngừa thai khẩn cấp: Do việc uống thuốc ngừa thai khẩn cấp càng sớm thì hiệu quả tránh thai càng cao nên việc dự trữ thuốc ngừa thai khẩn cấp là cần thiết, nhất là những người không sử dụng phương pháp tránh thai an toàn. Đặc biệt là trong trường hợp đi du lịch hoặc ở một nơi không có sẵn thuốc tránh thai.
- Nên sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp như biện pháp cuối cùng. Hạn chế tình trạng sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp và khuyến khích sử dụng các biện pháp tránh thai khác hiệu quả, an toàn hơn.
Xem thêm bài viết về sức khỏe tại đây.
