Đau thắt ngực không ổn định là gì?
Đau thắt ngực không ổn định hay còn gọi là hội chứng mạch vành cấp rất nguy hiểm, xuất hiện do sự giảm đột ngột của dòng máu mạch vành đến nuôi cơ tim mà nguyên nhân thường là do nứt vỡ mảng xơ vữa dẫn đến bít tắc đột ngột toàn bộ hoặc một phần lòng mạch. Đây là tình huống cần được cấp cứu khẩn cấp.
Nguyên nhân gây bệnh đau thắt ngực không ổn định
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau thắt ngực không ổn định, cụ thể là:
- Thói quen hút thuốc lá
- Người bệnh bị xơ vữa động mạch hay động mạch giòn và cứng
- Người có tiền sử tăng huyết áp, tiểu đường, nồng độ cholesterol trong máu cao
- Tiền sử gia đình có người từng mắc bệnh
- Giới tính, tuổi tác, chủng tộc cũng tạo nên những nguy cơ gây bệnh
Triệu chứng của bệnh đau thắt ngực không ổn định
Triệu chứng đau ngực thắt ngực không ổn định thường dữ dội, kéo dài hơn so với đau thắt ngực ổn định. Các cơn đau sẽ có xu hướng xuất hiện ngày càng nhiều với mức độ đau tăng dần, có thể trở nên tồi tệ hơn trong một khoảng thời gian rất ngắn.
Chính vì thế, nếu cơn đau kéo dài hơn 15 phút và không có dấu hiệu thuyên giảm thì người bệnh cần được đưa tới cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời, tránh nguy cơ rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim hoặc ngừng tim gây tử vong đột ngột.
Cơn đau thắt ngực không ổn định thường đặc trưng bởi các triệu chứng sau:
- Cảm giác đau nhói tim bên trái, cơn đau lan ra cánh tay hoặc ra phía sau xương ức, cổ hoặc hàm
- Kèm theo cảm giác đau, người bệnh còn bị chướng bụng, khó tiêu, buồn nôn, khó thở, đánh trống ngực, choáng váng, vã mồ hôi lạnh ở vùng đầu, cổ
- Cơn đau dai dẳng, đột ngột, thường kéo dài trên 15 phút.
- Các cơn đau thắt ngực không ổn định vô cùng nguy hiểm, nó không chỉ gây ra nhồi máu cơ tim cấp mà còn có thể khiến cho người bệnh tử vong đột ngột nếu không cấp cứu kịp thời. Ngay cả khi được cấp cứu kịp thì khả năng bị di chứng về sau cũng khá nặng nề.
Các triệu chứng lâm sàng
Đau thắt ngực không ổn định là không ổn định về mặt lâm sàng và thường là triệu chứng của nhồi máu cơ tim hoặc loạn nhịp hoặc ít gặp hơn là tử vong đột ngột.
Đặc điểm chung: Người bị đau thắt ngực không ổn định thường có tuổi già hơn, có tỷ lệ tiểu đường cao hơn, tỷ lệ tăng huyết áp và rối loạn lipit máu gặp nhiều hơn.
Triệu chứng cơ năng: Triệu chứng đau ngực có tính chất dữ dội hơn, kéo dài hơn, có thể xảy ra cả trong khi nghỉ, có thể không hoặc ít đáp ứng với Nitrates.
Khám lâm sàng:
- Khám lâm sàng ít có giá trị để chẩn đoán xác định ĐTNKÔĐ, nhưng khám lâm sàng là cực kỳ quan trọng giúp chẩn đoán phân biệt cũng như đánh giá các yếu tố nguy cơ, biến chứng...
- Chẩn đoán phân biệt với các bệnh như : viêm màng ngoài tim, viêm phế quản, viêm khớp ức sườn, các bệnh tim thực tổn kèm theo...
- Phát hiện các triệu chứng của suy tim, tiếng T3, hở van tim,…
Các xét nghiệm chuẩn đoán
- Điện tâm đồ:
- Trong cơn đau có thể thấy sự biến đổi của đoạn ST: ST chênh xuống, T đảo chiều, ST chênh lên thoáng qua. Nếu ST chênh lên bền vững hoặc mới có xuất hiện bloc nhánh trái phải nghĩ đến NMCT.
- Có 20 % bệnh nhân không có thay đổi trên ĐTĐ.
- Men tim: các men thường được dùng để theo dõi là CK và CK-MB; Troponin T và I.
- Siêu âm tim: Siêu âm tim thường giúp ích cho ta chẩn đoán rối loạn vận động vùng (nếu có), đánh giá chức năng thất trái (đặc biệt sau NMCT) và các bệnh lý thực tổn van tim kèm theo.
- Chụp động mạch vành: Chỉ thực hiện ở các cơ sở có chuyên khoa sâu về Tim mạch có các kỹ thuật can thiệp.
- Các nghiệm pháp gắng sức: chỉ đặt ra khi bệnh ở nhóm nguy cơ thấp, lâm sàng không điển hình, không có thay đổi trên điện tâm đồ và đã điều trị ổn định tại bệnh viện trong vài ngày.
Phác đồ điều trị bệnh đau thắt ngực không ổn định
Mục tiêu điều trị nội khoa:
- Nhanh chóng dùng thuốc chống ngưng kết tiểu cầu.
- Làm giảm đau ngực bằng các thuốc chống thiếu máu cục bộ cơ tim.
- Các bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa cần được chỉ định can thiệp cấp cứu. Với những bệnh nhân đáp ứng tốt với điều trị nội khoa cũng cần được sàng lọc và xem xét chụp động mạch vành để quyết định tiếp hướng điều trị tái tạo mạch cho bệnh nhân (nong động mạch vành và/hoặc đặt Stent, mổ cầu nối...).
Các ưu tiên trong điều trị
- Aspirin.
- Giảm đau ngực bằng Nitrate và/hoặc chẹn bêta giao cảm.
- Chống đông máu bằng Heparin hoặc Heparin trọng lượng phân tử thấp (LMWH).
- Các thuốc ức chế thụ thể GP IIb/IIIa tiểu cầu.
Cách phòng ngừa bệnh đau thắt ngực không ổn định
Nếu như các cơn đau thắt ngực ổn định có thể dự báo trước được và không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng thì đau thắt ngực không ổn định thường là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ nhồi máu cơ tim, nó sẽ không tự khỏi, ngay cả khi người bệnh đã nghỉ ngơi và dùng thuốc giãn mạch. Nếu không được cấp cứu kịp thời, đau thắt ngực không ổn định có thể gây nguy hiểm tính mạng.
- Thay đổi thói quen và lối sống sinh hoạt, ăn uống;
- Tập thể dục hàng ngày để tăng cường sức khỏe;
- Kiểm soát chế độ cân nặng ở mức vừa phải;
- Hạn chế để cơ thể trong tình trạng lo lắng, căng thẳng, stress quá lâu;
- Hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa nhiều cholesterol, giàu chất béo từ thịt màu đỏ, nội tạng động vật, da, óc tủy động vật, lòng đỏ trứng, mỡ, đồ lòng, gạch tôm cua...;
- Không nên sử dụng quá nhiều đồ uống chứa cồn, cafein, bỏ thuốc lá và nói không với chất kích thích;
- Trong trường hợp đã và đang có bệnh tim thiếu máu cục bộ thì cần điều trị thường xuyên và đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ;
- Thường xuyên sử dụng thực phẩm nhóm rau xanh, trái cây tươi;
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh hiệu quả.
Lưu ý trong điều trị bệnh đau thắt ngực không ổn định
Ngay khi nghi ngờ bị đau thắt ngực không ổn định thì người bệnh cần đến cơ sở y tế để thăm khám, tiến hành các xét nghiệm, tìm ra nguyên nhân gây bệnh để có phương án điều trị tốt nhất.
Đối với người mắc bệnh đau thắt ngực không ổn định, việc đầu tiên là cấp cứu ổn định tình trạng bệnh, sau đó bác sĩ sẽ cho bệnh nhân sử dụng các loại thuốc chống đông máu, giảm đau và oxy trợ giúp cho hô hấp.
Ngoài ra, bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng của người bệnh để chỉ định cho sử dụng một số loại thuốc có tác dụng làm giãn động mạch và kiểm soát huyết áp.
Khi tình trạng của bệnh nhân nặng và không đáp ứng điều trị nội khoa thì giải pháp điều trị đau thắt ngực không ổn định như phẫu thuật bắc cầu mạch vành hay phẫu thuật nong mạch vành bằng bóng và đặt stent... sẽ được đưa ra.
Viết bình luận