PHẪU THUẬT NỘI SOI ÍT XÂM LẤN CƠ HỘI MỚI CHO NGƯỜI BỆNH TIM MẠCH
Kể từ ca mổ tim hở đầu tiên được thực hiện vào năm 1953, chuyên ngành phẫu thuật tim đã có những bước tiến bộ rất lớn, cung cấp những lựa chọn mới để điều trị những bệnh lý tim mạch ngày càng phức tạp hơn.
Hòa nhập cùng xu hướng xâm lấn tối thiểu trên người bệnh, phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn đã được thực hiện từ đầu thế kỉ 21 tại những trung tâm tim mạch lớn trên thế giới.
Qua thời gian gần 20 năm, phương pháp này ngày càng được cải thiện và đã chứng minh những hiệu quả tốt, giúp người bệnh phục hồi nhanh, sớm hòa nhập lại với cuộc sống bình thường. Tại Việt Nam, phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn đã bắt đầu được triển khai vào những năm 2013, 2014.
Phương pháp đã được áp dụng cho những bệnh lý tim mắc phải và bệnh lý tim bẩm sinh, có thể điều trị được cho người lớn và trẻ em đến 15 kg. Ở các tỉnh phía Nam, Khoa Phẫu Thuật Tim mạch – Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM là một trong những trung tâm đầu tiên triển khai kĩ thuật mới này và đã đưa vào thường quy các loại phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn cho nhiều bệnh lý từ đơn giản đến phức tạp.
Cho đến nay, đã có hơn 500 trường hợp người bệnh được phẫu thuật tim ít xâm lấn với kết quả rất tốt, tỉ lệ tai biến, biến chứng thấp, phục hồi nhanh chóng.
PHẪU THUẬT ÍT XÂM LẤN ĐƯỢC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Phẫu thuật tim là một trong những loại phẫu thuật rất đặc biệt vì tim là một cơ quan rất quan trọng, hoạt động bơm máu liên tục để duy trì sự sống.
Mỗi phút tim bóp đi khoảng 300 lít máu nuôi cơ thể.
Chỉ cần tim ngừng đập một khoảng thời gian ngắn thì các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não, sẽ bị thiếu máu nhanh chóng đưa đến tử vong hoặc di chứng nặng nề. Trong phẫu thuật tim, tim cần phải nằm yên và không có máu để các thao tác sữa chữa có thể thực hiện được. Chính vì vậy, để có thể can thiệp vào cấu trúc của tim, bác sĩ cần sử dụng một hệ thống máy hiện đại được gọi là máy tim phổi nhân tạo. Hệ thống này giúp thay thế chức năng của hô hấp và tuần hoàn, giúp cho tim ngừng đập, phổi ngưng thở một thời gian ngắn mà vẫn giữ được an toàn cho người bệnh. Vì tính chất phức tạp của hệ thống tim phổi nhân tạo nên trong suốt một thời gian dài, việc áp dụng đường tiếp cận ít xâm lấn trong phẫu thuật tim gần như rất khó để thực hiện được.
Trước đây, để thực hiện phẫu thuật tim kinh điển, bác sĩ phẫu thuật sẽ tiếp cận tim qua đường mở ngực giữa xương ức.
Đây là đường mổ rất tốt để tiếp cận và điều trị bệnh lý tim mạch ở người lớn và trẻ em, từ những bệnh lý đơn giản đến các bệnh lý phức tạp.
Đường mở ngực giữa xương ức đã được sử dụng trong nhiều năm và đến nay vẫn là tiêu chuẩn vàng trong chuyên ngành phẫu thuật tim. Tuy vậy, bên cạnh những ưu điểm trên, đường tiếp cận này vẫn có những khuyết điểm như đau nhiều, chảy smáu nhiều, mất vững lồng ngực, có nguy cơ nhiễm trùng xương ức và tính thẩm mỹ thấp (sẹo dài).
Ngày nay, nhờ vào những tiến bộ của chuyên ngành gây mê hồi sức và tuần hoàn ngoài cơ những loại phẫu thuật đặc biệt, vì tim là một cơ quan rất quan trọng, hoạt động bơm máu liên tục để duy trì sự sống. Mỗi phút, trái tim bóp đi khoảng 300 lít máu đi nuôi cơ thể. Chỉ cần tim ngừng đập một khoảng thời gian ngắn thì các cơ quan trong cơ thể, các bác sĩ phẫu thuật đã có thể đưa hệ thống tim phổi nhân tạo ra một vị trí khác của cơ thể (vùng đùi), so với trước đây là nằm trực tiếp trên vết mổ. Từ đó có thể tiếp cận trái tim của người bệnh thông qua những đường mổ nhỏ hơn, ít xâm lấn hơn để thực hiện sửa chữa những khiếm khuyết của tim mà vẫn đảm bảo được mức độ an toàn tương đương với đường mổ kinh điển.
Các đường tiếp cận này còn có ưu điểm về thẩm mỹ (đường mổ ngắn, sẹo mổ nhỏ), giúp cho người bệnh, đặc biệt là nữ giới có thể tự tin hơn khi làm việc và hòa nhập vào cộng đồng. Chưa dừng lại tại đó, phẫu thuật tim ít xâm lấn còn tiếp tục phát triển xa hơn. Phẫu thuật nội soi toàn bộ, phẫu thuật với robot đã được áp dụng thường quy ở những trung tâm lớn trên thế giới và đã bắt đầu phát triển mạnh ở Việt Nam.
Với phương pháp này, người bệnh có thể xuất viện sớm với vài vết sẹo nhỏ 1 cm trên lồng ngực, ít nguy cơ chảy máu hơn, giảm đau nhiều và có tính thẩm mỹ rất cao, từ đó cải thiện chất lượng sống và nâng cao sự hài lòng của người bệnh. Từ đây, phẫu thuật tim không còn là một trong những loại phẫu thuật xâm lấn, đau đớn nhiều, mức độ nguy hiểm cao mà đã trở nên “thân thiện” hơn với người bệnh, giúp người bệnh giảm đi nỗi lo lắng khi phải mổ tim.
AI CÓ THỂ ĐƯỢC PHẪU THUẬT TIM ÍT XÂM LẤN?
Vì những ưu điểm đó, vai trò của đường mổ kinh điển hiện nay đang dần giảm đi trên thế giới cũng như ở Việt Nam, nhường lại vị trí cho các đường mổ nhỏ, ít xâm lấn, hoặc phẫu thuật nội soi toàn bộ và phẫu thuật robot. Tại Khoa Phẫu thuật Tim mạch BV ĐHYD
TPHCM, gần 70% các trường hợp bệnh tim được mổ ít xâm lấn, trong đó tỉ lệ mổ ít xâm lấn cho van hai lá lên đến 90%.Những bệnh lý sau có thể được chỉ định cho đường tiếp cận ít xâm lấn tại Trung tâm Tim mạch BV ĐHYD TPHCM:
- Thông liên nhĩ.
- Thông liên thất (phần màng và phần phễu).
- Kênh nhĩ thất bán phần (thông thương một phần giữa tâm nhĩ và tâm thất). Bệnh lý van hai lá (hẹp van hai lá, hở van hai lá)
- Bệnh lý van động mạch chủ (hẹp van động mạch chủ, hở van động mạch chủ)
- Đốt điện điều trị rung nhĩ.
- Bệnh lý gốc động mạch chủ, quai động mạch chủ.
Tuy vậy, không phải người bệnh nào cũng thích hợp để thực hiện phẫu thuật tim ít xâm lấn. Khi người bệnh cần phải mổ, bác sĩ sẽ thực hiện những xét nghiệm cần thiết, trong đó bao gồm siêu âm tim, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực – bụng có bơm thuốc cản quang, đánh giá chức năng của gan, thận và các cơ quan quan trọng khác. Từ những thông tin đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ cân nhắc và giải thích cặn kẽ để người bệnh chọn lựa phương pháp
tốt nhất cho mình.
PHẪU THUẬT TIM ÍT XÂM LẤN CÓ ƯU ĐIỂM GÌ?
Như đã được đề cập ở trên, khi được phẫu thuật tim ít xâm lấn, người bệnh có thể được hưởng các lợi ích sau:
- Ít đau đớn do đường tiếp cận nhỏ, mức độ tổn thương phần mềm sẽ giảm đi.
- Ít chảy máu vì không cần phải cưa xương ức. Giảm truyền máu do mức độ chảy máu ít hơn, từ đó có thể tránh được những tai biến và biến chứng của truyền máu. Thời gian thở máy ngắn do ít đau, ít mất vững lồng ngực, từ đó tránh được biến chứng viêm phổi, thở máy kéo dài và sử dụng kháng sinh điều trị.
- Thời gian nằm hồi sức ngắn.
- Thời gian nằm viện ngắn, tránh được phiền toái cho người bệnh và thân nhân khi phải nằm viện lâu.
- Sẹo mổ nhỏ, tính thẩm mỹ cao, giúp người bệnh, đặc biệt là nữ giới, có thể tự tin hơn trong công việc và cuộc sống hàng ngày.
- Chi phí không khác biệt đáng kể so với phẫu thuật tim hở, giảm đi nỗi lo về chi phí khi người bệnh tiếp cận với những kĩ thuật cao.
Như vậy, với những ưu điểm lớn và mức độ an toàn tương đương đường mở xương ức kinh điển, phẫu thuật tim ít xâm lấn ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam, giúp đem lại những lợi ích to lớn cho người bệnh. Với ưu thế là bệnh viện đào tạo, có những chuyên gia hàng đầu về nội khoa, hình ảnh học tim mạch, gây mê hồi sức, tim mạch can thiệp và phẫu thuật tim, Trung tâm Tim mạch BV ĐHYD TPHCM đã và đang cung cấp những lựa chọn đa dạng, tiến bộ, đảm bảo an toàn và giúp cho người bệnh trở về với cuộc sống bình thường trong thời gian ngắn nhất.
Xem thêm bài viết tại đây.
Nguồn: TS. BS Võ Tuấn Anh - Tạp Chí Sống Khỏe - BV ĐH Y Dược Tp.HCM.
Viết bình luận