70% bệnh nhân COVID-19 có triệu chứng là ho khan. Cơn ho có xu hướng đến nhanh chóng, bắt đầu khoảng một ngày sau khi phát bệnh, nhưng nó thường không giảm nhanh, mà ho kéo dài kể cả khi đã hết COVID.
Có nhiều "dạng" ho khác nhau, có thể bị ho túc tắc, ngứa họng, cũng có thể bị ho sặc sụa. Nhiều người bị ho sau khi nói chuyện nhiều, cười nhiều; hít không khí lạnh, thở bằng miệng nhiều... Có người cũng ho sau khi ăn no, hít phải mùi lạ, thay đổi tư thế, thậm chí, cơn ho khiến họ thức giấc ban đêm.
Nguyên nhân ho kéo dài sau COVID – 19
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc ho kéo dài sau khi đã khỏi bệnh, có thể là do cơ thể vẫn còn đang đào thải chất tiết (xác vi rút), các yếu tố gây ho khác như người có cơ địa dị ứng/ hen xuyễn; người có bệnh lý trào ngược sẵn có hoặc do đang dùng các thuốc điều trị bệnh khác gây ho như thuốc ức chế men chuyển, hoặc các tình trạng kích thích trung khu thần kinh ở dọc đường hô hấp, khí quản, hầu họng… gây ho.
Điều trị ho thế nào?
Nhiều người dù đã âm tính nhưng vẫn ho kéo dài. Tùy từng trường hợp mà có cách xử trí hợp lý, an toàn, hiệu quả.
Ho khan
Có thể vẫn còn virus chưa hết hẳn, hoặc nhiễm virus đường hô hấp khác, hoặc ho do dị ứng, do khói thuốc, hóa chất...
Cách xử lý là dùng giảm ho bổ phế + thuốc chống dị ứng thế hệ cũ như alimemazine, diphenhydramin (theralene hoặc benadryl hoặc các loại có thành phần tương tự).
Một số trường hợp là do trào ngược dạ dày thực quản, do khi bị COVID-19, dễ lo lắng, mất ngủ, suy nghĩ nhiều... có thể gây tăng tiết acid dạ dày, gây rối loạn co thắt dạ dày thực quản, cũng gây ho khan. Trường hợp này cần dùng kháng acid để trung hòa dịch vị dạ dày, thuốc an thần nhẹ để giảm lo lắng, căng thẳng.
Ho có đờm
Có thể do viêm phế quản, viêm phổi bội nhiễm vi khuẩn. Các trường hợp này phải thăm khám bác sĩ để dùng kháng sinh + long đờm (thường dùng loại ambroxol)
Có thể do các bệnh phổi khác như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản... Khi đó cần đi khám chuyên khoa hô hấp để được xử lý triệt để.
Ho do nấm đường hô hấp
Việc dùng kháng sinh, thuốc ức chế miễn dịch... có thể khiến một số loại nấm phát triển, dù bình thường không gây bệnh.
Nếu dùng các biện pháp điều trị ở trên mà vẫn ho kéo dài thì cần nghĩ đến nhiễm nấm. Do đó, cần được thăm khám của bác sĩ chuyên khoa để được điều trị triệt để. Tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc trị ho do COVID-19 khi không có hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra./.
Các di chứng hậu COVID-19 ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của người bệnh, trong đó có chứng ho khan kéo dài. Người bệnh không những ho ban ngày mà ban đêm cũng ho. Nếu không chữa trị kịp thời sẽ gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe người bệnh.
Các nhóm thuốc trị ho
Thuốc giảm ho bằng cách ức chế trung khu hô hấp
- Codein
Codein có tác dụng giảm ho do ức chế trực tiếp trung tâm ho, nhưng làm khô và tăng độ quánh của dịch tiết phế quản. Khi bào chế thường kết hợp với terpin để làm loãng dịch tiết đường hô hấp.
Chỉ định codein trong trường hợp ho khan gây khó chịu, mất ngủ và trong các chứng đau nhẹ và vừa.
Codein làm khô đường hô hấp, tăng độ quánh của dịch tiết phế quản.
Chống chỉ định: Trẻ em dưới 1 tuổi, bệnh gan, suy hô hấp, phụ nữ có thai.
- Dextromethorphan...
Do ức chế trung tâm ho, dextromethorphan có tác dụng chống ho tương tự codein, nhưng ít gây tác dụng phụ hơn. Dextromethorphan không gây nghiện, không có tác dụng giảm đau và rất ít tác dụng an thần. Dextromethorphan chỉ định tốt trong trường hợp ho khan, mạn tính.
Chống chỉ định: Quá mẫn với thuốc, trẻ em dưới 2 tuổi, đang điều trị bằng thuốc ức chế monoaminoxydase (MAO).
Thận trọng: Người có nguy cơ hoặc đang suy giảm hô hấp, tiền sử bị hen, dị ứng.
Ngoài ra, trong nhóm này còn có hoạt chất pholcodin, noscapin...
Thuốc chống dị ứng nhóm kháng histamin thế hệ cũ
- Hoạt chất alimemazin (siro theralene hoặc các loại siro tương tự)
- Hoạt chất diphenhydramin (siro benadryl hoặc các loại tương tự).
Chỉ định: Các chứng ho khan do dị ứng, do kích thích, nhất là về ban đêm. Lưu ý, các thuốc thuộc nhóm này thường gây buồn ngủ.
Thuốc long đờm
Có 2 loại thuốc: Làm tăng dịch tiết đường hô hấp và làm tiêu nhầy, loãng đờm.
- Các thuốc làm tăng dịch tiết: guaiphenesine, terpin, eucalyptol...
Là chất kích thích niêm mạc dạ dày hoặc bản chất là tinh dầu, có tác dụng kích thích các tế bào niêm mạc đường hô hấp tăng tiết dịch, làm tăng thể tích, giảm độ nhầy của chất tiết khí quản.
Lưu ý, khi dùng các thuốc này, bệnh nhân cần uống nhiều nước.
- Các thuốc tiêu nhầy: N-acetyl cystein, ambroxol, bromhexin
Cơ chế làm tiêu nhầy của các chất này là làm cắt cầu nối disulfit, làm thay đổi hoạt tính tiết dịch đồng thời tăng hoạt hệ nhu mao.
Khi sử dụng các thuốc này cần lưu ý:
Thuốc có thể gây co thắt phế quản nên chống chỉ định cho người hen phế quản.
Thuốc làm tiêu màng nhầy bảo vệ dạ dày nên có thể làm bệnh nhân dạ dày tá tràng bị nặng hơn.
Không dùng các thuốc long đờm quá 10 ngày trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
Làm giảm kích thích đường hô hấp
- Có thể dùng mật ong, bạc hà và các loại thảo dược...
- Các loại thuốc bổ phế...
Xử trí ho kéo dài sau khi khỏi COVID-19
Để ứng phó với ho sau khỏi COVID-19, người dân nên kiểm tra xem bản thân có mắc bệnh phổi khác (như viêm phổi, lao phổi) hay không, hoặc các bệnh như ho do dị ứng, trào ngược, suyễn... hay đích thị là ho hậu COVID-19.
Nếu không phải vì bệnh lý khác, thì việc tự vận động, tập luyện, bổ sung dinh dưỡng sẽ khiến tình trạng ho sau COVID-19 hết dần trong tương lai. Nhiều người cũng gặp tình trạng mệt mỏi, mất sức liên quan đến hô hấp, thì lúc này tập thở, tẩm bổ là cách duy nhất để quen dần.
Một số người mắc COVID-19 thể nặng có thể có dấu vết sẹo hay dãy xơ trên phổi. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy sau 6 tháng những vết xơ này sẽ tự lành, tuy nhiên những vết xơ này sẽ làm bệnh nhân khó chịu, ngột thở, mất sức nhiều khi vận động mạnh hoặc đeo khẩu trang liên tục. Vì thế tập thở là phương pháp hiệu quả nhất.
Xem thêm bài viết tại đây.
