Thuốc uống Ceftibuten - Thuốc chống nhiễm khuẩn nhóm beta-lactam

Thuốc uống Ceftibuten - Thuốc chống nhiễm khuẩn nhóm beta-lactam

Thông tin dành cho chuyên gia

1. Tên hoạt chất

Ceftibuten

Tên biệt dược thường gặp: Cedax, Cebiat, Ceftitoz, Oxyplan, Rivka, Armten, Cefidax, Cefbuten, Ceditax

2. Dạng bào chế

Dạng bào chế: viên nang cứng, cốm pha hỗn dịch uống, bột pha hỗn dịch uống

Các loại hàm lượng: Ceftibuten (dưới dạng ceftibuten hydrat hoặc ceftibuten dihydrat) 90 mg, 180 mg, 200 mg, 400 mg

3. Chỉ định

Chỉ định điều trị các trường hợp nhiễm khuẩn vừa và nhẹ do các vi khuẩn nhạy cảm gây ra, như: 

• Nhiễm khuẩn đường hô hấp: những cơn cấp tính trong viêm phế quản mạn tính, viêm xoang hàm trên cấp, viêm phế quản cấp, viêm phổi do Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, hoặc Streptococcus pneumoniae. 
• Viêm tai giữa cấp do Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, hoặc Streptococcus pyogenes. 
• Viêm họng, viêm amidan do Streptococcus pyogenes. 
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu biến chứng hay không biến chứng, gây ra bởi Escherichia coli, Klebsiella, Proteus Mirabilis, Enterobacter, hay Staphylococci.

4. Dược lực và dược động học

4.1. Dược lực

Nhóm dược lý: kháng sinh nhóm cephalosporin thế hệ 3

Cơ chế tác dụng: Ceftibuten ức chế sự tổng hợp thành tế bào vi khuẩn. 

Ceftibuten bền vững với enzym beta-lactamase, do vậy thuốc có tác dụng đối với nhiều chủng đề kháng với penicillin hay vài kháng sinh khác thuộc nhóm cephalosporin. Ceftibuten bền vững cao với các penicillinase và cephalosporinase qua trung gian plasmid, không bền với một số cephalosporinase qua trung gian nhiễm sắc thể ở các vi khuẩn như Citrobacter, Enterobacter và Bacteroides. 

Ceftibuten đã được chứng minh in vitro và trên lâm sàng có tác dụng trên hầu hết các dòng vi khuẩn sau:

• Vi khuẩn gram dương: Streptococcus pyogenes, Strepfococcwus peumoniae (trừ các dòng đề kháng penicilin) 
• Vị khuẩn gram âm: Haemophilus influenza (beta lactamase dương tính và âm tính), Haemophilus para-influenza (beta lactamase dương tính và âm tính), Moraxella catarrhalis (hầu hết beta lactamase dương tính), Escherichia coli; Klebsiella spp. (bao gồm cả K. pneumoniae va K. oxytoca), Proteus indol dương tính (bao gồm P. vulgaris), các Proteus khác như Providencia; P. mirabilis; Enterobacter spp. (bao gồm E. cloacae va E. aerogenes); Salmonella spp. ; Shigella spp.

Ceftibuten không có hoạt tính trên Staphylococcus, Enterococcus, Acinetobacter, Listeria, Flavobacteria và Pseudomonas spp. Thuốc cho thấy có tác dụng rất ít trên hầu hết các vi khuẩn kỵ khí, bao gồm hầu hết các dòng Bacteroides.

4.2. Dược động học

Hấp thu

Ceftibuten được hấp thu nhanh chóng qua hệ tiêu hóa sau khi uống, sinh khả dụng đường uống của thuốc vào khoảng 75-90%. Thức ăn làm giảm tốc độ và mức độ hấp thu của ceftibuten, tuy nhiên tác động này chủ yếu ảnh hưởng đến sinh khả dụng của ceftibuten khi dùng dưới dạng hỗn dịch nhiều hơn, ít ảnh hưởng khi sử dụng dưới dạng viên nang. Sau khi uống liều 400 mg/lần/ngày ceftibuten dạng viên nang trong 7 ngày, nồng độ đỉnh trung bình 17,9 mcg/mL vào ngày thứ 7.

Phân bố

Sau khi uống, ceftibuten phân phối vào dịch ở nơi bị phỏng, dịch cuống phổi, dịch tiết qua mũi, nước bọt, dịch tiết tai giữa, dịch tiết khí quản, amidan. Khoảng 65% thuốc liên kết với protein huyết tương. Thể tích phân phối khoảng 0,21 L/kg ở người lớn khoẻ mạnh và khoảng 0,5 L/kg ở trẻ em.

Chuyển hóa

Khoảng 10% chuyển hóa thành dạng trans-ceftibuten. Đồng phân dạng trans hoạt tính thấp hơn, chỉ vào khoảng 12% so với đồng phân dạng cis.

Thải trừ

Thuốc chủ yếu được thải trừ qua nước tiểu chủ yếu ở dạng cis-ceftibuten. 

5. Lâm sàng

5.1. Liều dùng

5.2. Chống chỉ định

Người bệnh có tiền sử dị ứng với ceftibuten và kháng sinh nhóm cephalosporin.

5.3. Thận trọng

Thận trọng khi sử dụng trong trường hợp: 

• Bệnh nhân bị dị ứng với penicillin. 
• Ở bệnh nhân xuất hiện phản ứng nhạy cảm khi đang sử dụng thuốc, phải ngưng thuốc ngay đồng thời dùng những biện pháp điều trị thích hợp (như epinephrine, corticosteroids, và duy trì thông khí cho bệnh nhân). 
• Bệnh nhân sử dụng kháng sinh phổ rộng dài ngày, do có thể phát triển quá mức các chủng không nhạy cảm.

5.4. Tác dụng không mong muốn

Việc đánh giá các phản ứng có hại dựa trên định nghĩa tần suất sau: 

• (1) Rất phổ biến: ≥1/10; 
• (2) Phổ biến: ≥1/100 đến <1/10; 
• (3) Không phổ biến: ≥1/1.000 đến <1/100; 
• (4) Hiếm: ≥1/10.000 đến <1/1.000; 
• (5) Rất hiếm: <1/10.000; 
• (6) Không rõ: không thể ước tính từ dữ liệu có sẵn

5.5. Khả năng sinh sản, mang thai và cho con bú

Thai kỳ

Phân loại an toàn của ceftibuten cho phụ nữ có thai là loại B và chưa rõ khả năng đi qua nhau thai của ceftibuten nên chỉ sử dụng khi lợi ích vượt trội hơn nguy cơ.

Cho con bú

Chưa biết liệu ceftibuten có bài tiết qua sữa mẹ hay không nên cần thận trọng khi dùng.

5.6. Tương tác thuốc

• Thuốc có thể làm giảm hiệu lực của vacccine BCG, vaccine dịch tả và vaccine thương hàn. 
• Ranitidin làm tăng nồng độ đỉnh trong huyết tương của ceftibuten.
• Các thực phẩm chứa kẽm, multivitamin tổng hợp có thể cản trở hấp thu của ceftibuten ở đường tiêu hóa, vì vậy nên dùng các sản phẩm này sau khi uống thuốc ít nhất 3 giờ.

5.7. Quá liều

Các triệu chứng

Dùng quá liều ceftibuten có thể gây kích thích não dẫn đến co giật.

Xử trí 

Có thể chỉ định rửa dạ dày, thẩm phân máu. Không có chất giải độc đặc hiệu. Chưa xác định được tính hữu hiệu của việc loại bỏ thuốc ra khỏi cơ thể bằng thẩm phân phúc mạc.