Thuốc uống PAS-Na - Thuốc điều trị lao kháng thuốc

Thuốc uống PAS - Na - Thuốc điều trị lao kháng thuốc

Thông tin dành cho chuyên gia

1. Tên hoạt chất

Acid aminosalicylic hoặc Para-aminosalicylat natri (PAS-Na)

Tên biệt dược thường gặp: Q-Pas, PAS, P.A.S 1000. Aminosalicylat sodium.

2. Dạng bào chế

Dạng bào chế: Viên nén, cốm.

Các loại hàm lượng:

Cốm pha hỗn dịch uống 800 mg.

Viên nén dài bao phim 500mg, 1000mg

3. Chỉ định

• PAS Na là thuốc chống lao hàng hai, được chỉ định phối hợp với các thuốc chống lao khác để điều trị lao kháng thuốc.

4. Dược lực và dược động học

4.1. Dược lực

Nhóm dược lý: Thuốc kháng lao.

Axit Para-aminosalicylic (còn được gọi là axit aminosalicyclic) có tác dụng kìm khuẩn và hoạt động chống lại M. tuberculosis . Vi khuẩn mycobacteria khác thường kháng. Nó ngăn chặn sinh tổng hợp tấm ở các sinh vật nhạy cảm, có tác dụng tương đối yếu so với các thuốc chống lao khác và tình trạng kháng thuốc có thể phát triển nhanh nếu chỉ sử dụng một mình, tuy nhiên đôi khi nó vẫn được sử dụng trong bệnh lao đa kháng thuốc kết hợp với các thuốc chống lao khác.

Kháng thuốc tiên phát và mắc phải của M. tuberculosis đối với acid aminosalicylic đã được báo cáo trên cả in vitro và in vivo. Các chủng kháng thuốc phát triển nhanh nếu acid aminosalicylic dùng đơn độc để điều trị lao, nhưng khi dùng phối hợp với các thuốc điều trị lao khác, kháng thuốc xuất hiện ít hơn hoặc không xuất hiện. Chưa có bằng chứng về kháng thuốc chéo giữa acid aminosalicylic và các thuốc điều trị lao khác.

Cơ chế tác dụng:

Acid aminosalicylic chỉ có tác dụng đặc hiệu với Mycobacterium tuberculosis với cơ chế tác dụng kìm khuẩn tương tự các sulfonamid: thuốc ức chế tổng hợp acid folic ở vi khuẩn nhạy cảm bằng việc ức chế sự chuyển từ acid aminobenzoic sang acid dihydrofolic.

4.2. Dược động học

Hấp thu

Acid aminosalicylic hấp thu khá tốt qua đường uống. Thuốc đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau khi uống từ 1 – 4 giờ.

Phân bố

Acid aminosalicylic phân bố rộng rãi vào các mô và dịch cơ thể bao gồm phổi, thận, gan, dịch màng bụng, dịch màng phổi, màng hoạt dịch với nồng độ xấp xỉ nồng độ thuốc trong huyết tương,

Thuốc có thể qua được hàng rào màng não với nồng độ 10 – 50% so với nồng độ thuốc trong huyết tương khi màng não bị viêm. 50 – 73% thuốc liên kết với protein huyết tương. 

Một lượng nhỏ thuốc được tìm thấy trong sữa mẹ và mật.

Chuyển hóa

Acid aminosalicylic bị chuyển hoá ở niêm mạc ruột và gan thông qua phản ứng acetyl hóa thành hai chất chuyển hóa chính là N-acetyl-p-acid aminosalicylic và paminosalicyluric acid.

Thải trừ

Thời gian bán thải của acid aminosalicylic xấp xỉ 1 giờ. Acid aminosalicylic và chất chuyển hóa của nó được bài tiết qua nước tiểu nhờ lọc ở cầu thận và bài tiết vào ống thận. 

Ở người có chức năng thận bình thường, 77% lượng thuốc được thải trừ qua nước tiểu trong vòng 24 giờ. Acid aminosalicylic và các chất chuyển hóa của nó bị tích luỹ ở người bệnh suy thận nặng.

5. Lâm sàng

5.1. Liều dùng

5.2. Chống chỉ định

• Thuốc chống chỉ định trong trường hợp bệnh nhân bị dị ứng hoặc tăng mẫn cảm với các thành phần của thuốc.

• Suy thận.

5.3. Thận trọng

Thận trọng khi sử dụng trong trường hợp: 

• sử dụng cho người bệnh suy gan, loét dạ dày, thiếu hụt G6PD.

• Ngừng thuốc ngay khi có những biểu hiện của hiện tượng quá mẫn (phát ban, sốt, hiếm gặp là chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy).

• Theo dõi chặt chẽ trong suốt 3 tháng đầu điều trị với PAS Na.

• Với hoạt chất ở dạng muối natri, cần thận trọng ở người bệnh suy tim sung huyết.

Tác động của thuốc trên người lái xe và vận hành máy móc.

Cần thận trọng khi sử dụng cho các đối tượng lái xe và vận hành máy móc.

5.4. Tác dụng không mong muốn

Tác dụng không mong muốn của PAS Na thường gặp là rối loạn trên hệ tiêu hóa (nôn, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy) và phản ứng quá mẫn. Có thể gặp thiểu năng tuyến giáp có hồi phục (nguy cơ tăng lên khi sử dụng đồng thời với ethionamid).

Việc đánh giá các phản ứng có hại dựa trên định nghĩa tần suất sau: 

• (1) Rất phổ biến: ≥1/10; 
• (2) Phổ biến: ≥1/100 đến <1/10; 
• (3) Không phổ biến: ≥1/1.000 đến <1/100; 
• (4) Hiếm: ≥1/10.000 đến <1/1.000; 
• (5) Rất hiếm: <1/10.000; 
• (6) Không rõ: không thể ước tính từ dữ liệu có sẵn

Thông báo cho Bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.

5.5. Khả năng sinh sản, mang thai và cho con bú

Thai kỳ

Chưa có nghiên cứu khi sử dụng trên phụ nữ có thai, tránh sử dụng cho đối tượng này.

Cho con bú

Do thuốc qua được sữa mẹ, không nên sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú.

Khả năng sinh sản

Chưa có dữ liệu.

5.6. Tương tác thuốc

• Các thuốc điều trị lao: Tăng tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa và độc với gan khi sử dụng đồng thời với ethionamid, isoniazid.
• PAS Na làm tăng hoạt tính chống đông và có khả năng gây giảm prothrombin huyết, cần hiệu chỉnh liều thuốc chống đông đường uống.
• Probenecid: Làm tăng độc tính của thuốc do làm chậm thải trừ thuốc qua thận.
• Diphenhydramin: Làm giảm hấp thu PAS Na, do vậy không nên sử dụng đồng thời.
• PAS Na làm giảm hấp thu digoxin, làm tăng khả năng hình thành tinh thể niệu khi dùng đồng thời với amoni clorid.

5.7. Quá liều

Các triệu chứng

Nếu bệnh nhân có các triệu chứng chóng mặt, nôn mửa, tiêu chảy, rối loạn tâm thần hoặc nghiêm trọng như ngất hoặc khó thở, phải đưa đến bệnh viện ngay.

Xử trí 

Loại thuốc khỏi dạ dày bằng cách gây nôn hoặc rửa dạ dày. Điều trị triệu chứng và hỗ trợ.