Viên nén Morphin - thuốc giảm đau, hạ sốt, kháng viêm không steroid

Thông tin dành cho chuyên gia

Nguồn gốc: Morphin, alkaloid chính của thuốc phiện, lần đầu tiên được lấy từ hạt anh túc vào năm 1805. Nó là một loại thuốc giảm đau mạnh, mặc dù việc sử dụng nó bị hạn chế do gây nghiện và nguy cơ lạm dụng. Morphin vẫn được sử dụng thường xuyên cho đến ngày nay, mặc dù có một số opioid bán tổng hợp có độ mạnh khác nhau như codein , fentanyl , methadon , hydrocodon , hydromorphon , meperidin và oxycodon. Morphin đã được FDA chấp thuận vào năm 1941.

Thuốc kê đơn - Rx

1. Tên hoạt chất

Morphin

Tên biệt dược thường gặp: Morphine Hydrochloride 10 mg, Morphine Hydrochloride 30 mg

2. Dạng bào chế

Viên nén

Morphin hydroclorid 10 mg, Morphin sulfat 30mg

3. Chỉ định

Morphin được sử dụng để kiểm soát các cơn đau mãn tính, trung bình đến nghiêm trọng. 

Thuốc opiod, bao gồm cả morphin, có hiệu quả trong việc giảm đau trong thời gian ngắn. Bệnh nhân sử dụng opioid lâu dài có thể cần được theo dõi về sự phát triển của sự phụ thuộc về thể chất, nghiện và lạm dụng.

4. Dược lực và dược động học

4.1. Dược lực

Nhóm dược lý: Thuốc phiện, ancaloit thuốc phiện tự nhiên.

Morphin hoạt động như một chất chủ vận cạnh tranh tại các thụ thể opiat trong thần kinh trung ương, đặc biệt là các thụ thể kappa mu và ở mức độ thấp hơn. Hoạt động tại thụ thể phụ µ-1 được cho là trung gian giảm đau, hưng phấn và phụ thuộc trong khi hoạt động tại thụ thể µ-2 được cho là nguyên nhân gây ức chế hô hấp và ức chế nhu động ruột. Hành động tại thụ thể kappa có thể làm trung gian giảm đau tủy sống. Tác dụng giảm đau của morphin có hiệu quả ở một số vị trí cột sống và trên cột sống.

4.2. Dược động học

Hấp thu

Morphin được hấp thu tương đối nhanh sau khi uống, chủ yếu từ phần trên của ruột non và cả hơi từ dạ dày. Sinh khả dụng tuyệt đối thấp (20% - 40%) là do tác dụng vượt qua đầu tiên rõ rệt. Khoảng 20-35% morphin trong tuần hoàn liên kết với protein huyết tương, tốt nhất là với phần albumin.

Phân bố

Thể tích phân bố của morphin là 1,0 - 4,7 l/kg sau khi uống 4 - 10 mg một lần. Nồng độ cao trong mô được tìm thấy trong gan, thận, đường tiêu hóa và cơ. Morphin đi qua hàng rào máu não. Do bản chất tương đối ưa nước, morphin không dễ dàng vượt qua hàng rào máu não mặc dù nó có thể phát hiện được trong dịch não tủy.

Chuyển hóa

Morphin được chuyển hóa chủ yếu ở gan mà còn ở biểu mô ruột. Bước chính là quá trình glucuronid hóa nhóm hydroxyl phenolic bằng UDP-glucuronyl-transferase ở gan và N-demethyl hóa. Các chất chuyển hóa chính chủ yếu là morphin-3-glucuronid và ở mức độ thấp hơn là morphin-6-glucuronid. Các chất liên hợp lưu huỳnh và các chất chuyển hóa oxy hóa như Normorphin, morphin N-oxit và morphin 2 hydroxyl hóa cũng được tạo ra. Thời gian bán thải của glucuronid dài hơn đáng kể so với morphin tự do. Morphin-6-glucuronid có hoạt tính sinh học. Có thể tác dụng kéo dài ở bệnh nhân suy thận là do chất chuyển hóa này.

Thải trừ

Khoảng 80% morphin sử dụng được tìm thấy trong nước tiểu sau khi uống hoặc tiêm (10% morphin không thay đổi, 4% normorphin và 65% glucuronid, trong đó morphin-3-glucuronid: morphin-6-glucuronid (10: 1)). Thời gian bán thải của morphin có thể thay đổi theo từng cá nhân. Trung bình, đó là từ 1,7 đến 4,5 giờ sau khi tiêm; đôi khi giá trị khoảng 9 giờ được tìm thấy. Khoảng 10% glucuronid của morphin được bài tiết qua mật cùng với phân.

5. Lâm sàng

5.1. Liều dùng

Liều người lớn: Các liều lượng dưới đây chỉ mang tính hướng dẫn, không phải là liều áp dụng nhất thiết cho mọi trường hợp. Liều lượng và khoảng cách giữa các liều phải căn cứ theo từng trường hợp cụ thể.

Đau do nhồi huyết cấp cơ tim: 8 – 15 mg tiêm tĩnh mạch hoặc dưới da hoặc tiêp bắp; nếu đau nặng thì cứ sau 3 – 4 giờ lại dùng một liều thấp hơn.

Bệnh nhân thở máy ở khoa cấp cứu hồi sức: Truyền tĩnh mạch liên tục 0,07 – 0,5 mg/kg/giờ; hoặc tiêm tĩnh mạch 0,01 – 0,15 mg/kg cứ 1 – 2 giờ tiêm tĩnh mạch 1 lần.

Gây mê: Tiêm 10 mg tĩnh mạch chậm, 4 giờ một lần. Liều thường dùng là 5 – 15 mg (liều một ngày là 12 – 120 mg).

Gây mê trong mổ tim hở: 0,5 – 3 mg/kg tiêm tĩnh mạch.

Đau trong sản khoa (tiêm ngoài màng cứng, thuốc không có chất bảo quản): 5 mg tiêm vào vùng thắt lưng, tăng theo nấc 1 – 2 mg mỗi lần theo khoảng thời gian thích hợp giữa các lần. Tối đa 10 mg/24 giờ.

Đau trong sản khoa: 10 mg tiêm tĩnh mạch chậm, 4 giờ một lần. Liều thường dùng 12 – 120 mg/ngày.

Đau trong sản khoa: 10 mg tiêm dưới da hoặc tiêm bắp.

Đau mạn tính (viên giải phóng tức thì): 10 – 30 mg, uống 4 giờ một lần.

Đau mạn tính (thuốc đạn): 10 – 20 mg đặt trực tràng, 4 giờ một lần.

Đau mạn tính (tiêm tĩnh mạch): Liều ban đầu 2 – 10 mg/70 kg thể trọng.

Đau mạn tính (tiêm cách quãng): 5 – 10 mg tiêm bắp hoặc dưới da, 4 giờ một lần.

Đau mạn tính (truyền tĩnh mạch liên tục): Tiêm tĩnh mạch 15 mg hoặc hơn; sau đó 0,8 mg/giờ đến 144 mg/giờ qua bơm truyền tĩnh mạch.

Đau mạn tính (tiêm ngoài màng cứng, thuốc không có chất bảo quản): 5 mg tiêm vào vùng thắt lưng, có thể tăng lên mỗi lần 1 – 2 mg theo khoảng cách thích hợp nếu cần. Tối đa 10 mg/24 giờ.

Đau mạn tính (tiêm ngoài màng cứng, truyền liên tục, thuốc không có chất bảo quản): 2 – 4 mg/24 giờ, truyền vào vùng thắt lưng, có thể cần liều bổ sung 1 – 2 mg.

Đau mạn tính (giảm đau có kiểm soát): Tiêm tĩnh mạch 1 lần 1 mg, tăng liều mỗi lần 0,2 – 3 mg trong 6 phút.

Đau mạn tính (tiêm dưới khoang màng nhện, thuốc không có chất bảo quản): 0,2 – 1 mg vào vùng thắt lưng. Không nên nhắc lại.

Đau mạn tính (truyền ngoài màng cứng, bệnh nhân chưa dùng opioid): Vi truyền liên tục dung dịch đậm đặc (10 và 25 mg/ml) 3,5 – 7,5 mg/ngày ngoài màng cứng.

Đau mạn tính (truyền ngoài màng cứng, bệnh nhân dung nạp opioid): Vi truyền liên tục dung dịch đậm đặc (10 và 25 mg/ml) 4,5 – 10 mg/ngày.

Đau mạn tính (truyền tủy sống, bệnh nhân chưa dùng opioid): Vi truyền liên tục dung dịch đậm đặc (10 và 25 mg/ml) 0,2 – 1 mg/ngày.

Đau mạn tính (truyền tủy sống, bệnh nhân dung nạp opioid): Vi truyền liên tục dung dịch đậm đặc (10 và 25 mg/ml) 1 – 10 mg/ngày.

Đau vừa đến nặng mạn tính, bệnh nhân cần thuốc giảm đau opioid liên tục trong ngày và trong thời gian dài: liều tùy trường hợp cụ thể, có xét đến trị liệu đau đã dùng. Không nên ngừng thuốc đột ngột.

Đau vừa đến nặng: Uống 10 – 30 mg thuốc giải phóng tức thời, 4 giờ một lần tùy theo trường hợp cụ thể.

Đau vừa đến nặng: Đặt thuốc đạn 10 – 20 mg, 4 giờ một lần.

Đau vừa đến nặng: Tiêm tĩnh mạch (liều ban đầu) 2 – 10 mg/70 kg thể trọng.

Đau vừa đến nặng: Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da 5 – 10 mg, 4 giờ một lần nếu cần.

Đau vừa đến nặng: Tiêm ngoài màng cứng thuốc không có chất bảo quản: 5 mg vào vùng thắt lưng; có thể tăng theo từng nấc 1 – 2 mg. Tối đa 10 mg/24 giờ.

Đau vừa đến nặng (truyền liên tục ngoài màng cứng) 2 – 4 mg/24 giờ vào vùng thắt lưng, có thể bổ sung thêm liều 1 – 2 mg.

Đau vừa đến nặng (giảm đau có kiểm soát) tiêm tĩnh mạch một lần 1 mg sau đó tăng mỗi nấc 0,2 – 3 mg, thời gian tiêm 6 phút.

Đau vừa đến nặng (tiêm dưới khoang màng nhện thuốc không có chất bảo quản): 0,2 – 1 mg tiêm dưới khoang màng nhện vùng thắt lưng. Không nên tiêm nhắc lại.

Đau sau phẫu thuật: Uống 10 – 30 mg thuốc giải phóng tức thời, 4 giờ một lần.

Đau sau phẫu thuật: Đặt thuốc đạn 10 – 20 mg, 4 giờ một lần.

Đau sau phẫu thuật: Tiêm bắp hoặc dưới da 5 – 10 mg, 4 giờ một lần.

Đau sau phẫu thuật: Tiêm tĩnh mạch liều ban đầu 2 – 10 mg/70 kg thể trọng.

Đau sau phẫu thuật: Tiêm ngoài màng cứng thuốc không có chất bảo quản: 4 mg vào vùng thắt lưng, có thể tăng theo nấc 1 – 2 mg theo các khoảng cách thích hợp nếu cần. Tối đa 10 mg/24 giờ.

Đau sau phẫu thuật: Truyền liên tục ngoài màng cứng vùng thắt lưng thuốc không có chất bảo quản: 2 – 4 mg/24 giờ, có thể phải dùng các liều bổ sung 1 – 2 mg nếu cần.

Đau sau phẫu thuật (tiêm dưới khoang màng nhện thuốc không có chất bảo quản: 0,2 – 1 mg vào vùng thắt lưng. Không nên tiêm nhắc lại.

Đau sau phẫu thuật (giảm đau có kiểm soát): Tiêm tĩnh mạch liều 1 mg, liều sau tăng mỗi nấc 0,2 – 3 mg; tiêm trong 6 phút.

Tiền mê: Tiêm tĩnh mạch thật chậm 5 – 15 mg; liều thường dùng 12 mg/ngày – 120 mg/ngày.

Phù phổi cấp: Tiêm tĩnh mạch chậm 10 mg, 4 giờ một lần; liều thường dùng 5 – 15 mg (liều mỗi ngày 12 – 120 mg/ngày)

Phù phổi cấp: 5 – 20 mg tiêm bắp hoặc tiêm dưới da, 4 giờ một lần tùy theo trường hợp cụ thể.

Liều trẻ em: Liều lượng dưới đây chỉ mang tính hướng dẫn, không phải là liều nhất thiết dùng cho mọi trường hợp. Liều lượng và khoảng cách giữa các liều phải căn cứ theo từng trường hợp cụ thể. Không nên dùng một cách rộng rãi morphin nói riêng và opioid nói chung cho trẻ em. Chỉ nên sử dụng morphin và opioid cho trẻ em ở các cơ sở chuyên khoa và dưới sự theo dõi đặc biệt.

Giảm đau ở bệnh nhi thở máy ở khoa cấp cứu hồi sức: Truyền liên tục 0,01 – 0,03 mg/kg/giờ.

Đau mạn tính: 0,1 – 0,2 mg/kg tiêm dưới da. Tối đa 15 mg/lần.

Đau mạn tính: 0,05 – 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch. Tối đa 10 mg/lần.

Đau vừa hoặc đau nặng: 0,1 – 0,2 mg/kg tiêm dưới da, tối đa 15 mg/lần.

Đau vừa hoặc đau nặng: 0,05 – 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch hoặc dưới da. Tối đa 10 mg/lần.

Đau vừa hoặc đau nặng (sơ sinh): 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch hoặc dưới da, 4 – 6 giờ một lần.

Đau sau mổ: 0,1 – 0,2 mg/kg tiêm dưới da, 4 giờ một lần. Tối đa 15 mg/lần.

Đau sau mổ: 0,05 – 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch chậm. Tối đa 10 mg/lần.

Đau sau mổ (sơ sinh): 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch hoặc dưới da 4 – 6 giờ một lần.

Tiền mê: 0,05 – 0,1 mg/kg tiêm tĩnh mạch thật chậm. Tối đa 10 mg/lần.

Điều chỉnh liều:

Suy thận: Cl 10 – 50 ml/phút: dùng 75% liều bình thường; Cl < 10 ml/phút: Dùng 50% liều bình thường.

Suy gan: Thận trọng khi dùng. Hệ số thanh thải morphin giảm ở người bị xơ gan. Phải giãn cách gấp rưỡi hoặc gấp đôi thời gian giữa các liều so với người không bị suy gan.

Người cao tuổi, nên giảm liều khởi đầu dùng liều morphin thấp hơn, do thể tích phân bố nhỏ hơn và chức năng thận giảm.

5.2. Chống chỉ định

- Quá mẫn với hoạt chất hoặc tá dược

- Trẻ em dưới 6 tháng tuổi,

- Suy hô hấp nghiêm trọng với tình trạng thiếu oxy và / hoặc tăng CO2 (trong trường hợp không thông khí nhân tạo),

- Bệnh hen phế quản nặng,

- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nặng,

- Trong cấp tính: chấn thương sọ não và tăng áp nội sọ khi không có kiểm soát thông khí,

- Động kinh không kiểm soát,

- Bệnh gan cấp tính,

- Bụng cấp tính,

- Liệt ruột,

- Chậm làm rỗng dạ dày,

- Dùng đồng thời với thuốc chủ vận opioid-đối kháng (ví dụ: buprenorphine, nalbuphine, pentazocine), thuốc chủ vận một phần opioid (ví dụ naltrexone, nalmefene), natri oxybate,

- Dùng đồng thời các chất ức chế mono-amine oxidase hoặc trong vòng hai tuần kể từ khi ngừng sử dụng.

5.2. Thận trọng

Thận trọng khi sử dụng trong trường hợp: 

Cũng như các chất ma tuý khác, việc giảm liều có thể thích hợp ở bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân suy giáp, bệnh gan thận và mãn tính.

Thuốc tiêm morphin nên được sử dụng thận trọng cho những bệnh nhân suy nhược và những người bị suy vỏ thượng thận, suy tuyến yên, phì đại tuyến tiền liệt, sốc, đái tháo đường, bệnh của đường mật, bệnh nhược cơ, rối loạn nhịp tim, béo phì quá mức, hạ huyết áp và suy tim nặng. Nó cũng nên được sử dụng một cách thận trọng sau phẫu thuật sau phẫu thuật tạo hình khớp toàn bộ (tắc đại tràng giả).

Sử dụng đồng thời các thuốc giảm đau opioid khác như codein, dùng đường uống hoặc một số đường dùng khác, làm tăng tác dụng ức chế thần kinh trung ương của morphin.

Rủi ro khi sử dụng đồng thời các loại thuốc an thần như benzodiazepin hoặc các loại thuốc liên quan.

Sử dụng đồng thời morphin và các loại thuốc an thần như benzodiazepin hoặc các thuốc liên quan có thể dẫn đến an thần, ức chế hô hấp, hôn mê và tử vong. Do những rủi ro này, nên kê đơn đồng thời với những loại thuốc an thần này cho những bệnh nhân không thể lựa chọn điều trị thay thế. Nếu quyết định kê đơn morphin đồng thời với thuốc an thần, nên dùng liều thấp nhất có hiệu quả và thời gian điều trị càng ngắn càng tốt.

Người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu và triệu chứng của suy hô hấp và dùng thuốc an thần. Về mặt này, nên thông báo cho bệnh nhân và người chăm sóc của họ biết về các triệu chứng này.

Lệ thuộc, dung nạp ma túy và khả năng lạm dụng

Đối với tất cả các bệnh nhân, sử dụng sản phẩm này kéo dài có thể dẫn đến lệ thuộc thuốc (nghiện), ngay cả ở liều điều trị. Nguy cơ gia tăng ở những người có tiền sử hiện tại hoặc trong quá khứ mắc chứng rối loạn lạm dụng chất gây nghiện (bao gồm cả lạm dụng rượu) hoặc rối loạn sức khỏe tâm thần (ví dụ, trầm cảm nặng).

Có thể cần hỗ trợ và giám sát bổ sung khi kê đơn cho bệnh nhân có nguy cơ lạm dụng opioid.

Cần ghi chép tiền sử bệnh nhân toàn diện để ghi lại các loại thuốc dùng đồng thời, bao gồm thuốc mua không cần toa và thuốc mua trực tuyến, cũng như các tình trạng bệnh lý và tâm thần trong quá khứ và hiện tại.

Bệnh nhân có thể thấy rằng điều trị kém hiệu quả hơn khi sử dụng thuốc mãn tính và cần tăng liều để đạt được mức độ kiểm soát cơn đau như ban đầu. Người bệnh cũng có thể bổ sung cho quá trình điều trị bằng các loại thuốc giảm đau bổ sung. Đây có thể là những dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đang phát triển khả năng chịu đựng.

Các nguy cơ phát triển khả năng dung nạp cần được giải thích cho bệnh nhân.

Lạm dụng hoặc lạm dụng có thể dẫn đến quá liều và / hoặc tử vong. Điều quan trọng là bệnh nhân chỉ sử dụng thuốc được kê đơn cho họ với liều lượng đã được chỉ định và không được cho người khác dùng thuốc này.

Bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ về các dấu hiệu lạm dụng, lạm dụng hoặc nghiện. Cần thường xuyên xem xét lại nhu cầu điều trị giảm đau trên lâm sàng.

Hội chứng cai nghiện ma tuý

Trước khi bắt đầu điều trị bằng bất kỳ opioid nào, nên thảo luận với bệnh nhân để đưa ra chiến lược cai nghiện để kết thúc điều trị bằng morphin.

Hội chứng cai thuốc có thể xảy ra khi ngừng điều trị đột ngột hoặc giảm liều. Khi bệnh nhân không cần điều trị nữa, nên giảm liều dần dần để giảm thiểu các triệu chứng cai nghiện. Việc giảm dần từ liều cao có thể mất vài tuần đến vài tháng.

Hội chứng cai nghiện ma túy dạng thuốc phiện được đặc trưng bởi một số hoặc tất cả những biểu hiện sau: bồn chồn, chảy nước mắt, rong kinh, ngáp, đổ mồ hôi, ớn lạnh, đau cơ, giãn đồng tử và đánh trống ngực. Các triệu chứng khác cũng có thể phát triển bao gồm khó chịu, kích động, lo lắng, tăng vận động, run, suy nhược, mất ngủ, chán ăn, đau quặn bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, tăng huyết áp, tăng nhịp hô hấp hoặc nhịp tim.

Tuy nhiên, khi liều morphin được chuẩn độ cẩn thận để chống lại cơn đau, hiếm khi xuất hiện ức chế hô hấp có ý nghĩa lâm sàng, phụ thuộc, dung nạp nhanh và hưng phấn. Sự dung nạp morphin có ý nghĩa lâm sàng là không bình thường ở những bệnh nhân ung thư bị đau dữ dội.

Nếu phụ nữ dùng thuốc này trong khi mang thai, có nguy cơ trẻ sơ sinh của họ sẽ bị hội chứng cai thuốc ở trẻ sơ sinh.

Hội chứng ngực cấp tính (ACS) ở bệnh nhân mắc bệnh hồng cầu hình liềm (SCD)

Do có thể có mối liên quan giữa ACS và việc sử dụng morphin ở bệnh nhân SCD được điều trị bằng morphin trong cơn khủng hoảng tắc mạch, nên cần theo dõi chặt chẽ ACS.

Suy thượng thận

Thuốc giảm đau opioid có thể gây suy thượng thận hồi phục cần theo dõi và điều trị thay thế glucocorticoid. Các triệu chứng của suy tuyến thượng thận có thể bao gồm như buồn nôn, nôn, chán ăn, mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt hoặc huyết áp thấp.

Giảm hormone tình dục và tăng prolactin

Sử dụng thuốc giảm đau opioid trong thời gian dài có thể làm giảm nồng độ hormone sinh dục và tăng prolactin. Các triệu chứng bao gồm giảm ham muốn tình dục, bất lực hoặc vô kinh.

Hạ đường huyết

Hạ kali máu có thể được chẩn đoán nếu bệnh nhân điều trị opioid dài hạn có biểu hiện đau tăng lên. Điều này có thể khác biệt về mặt định tính và giải phẫu với cơn đau liên quan đến sự tiến triển của bệnh hoặc cơn đau đột phá do phát triển khả năng dung nạp opioid. Cơn đau liên quan đến tăng trương lực có xu hướng lan tỏa hơn cơn đau đã có từ trước và ít xác định về chất lượng hơn. Các triệu chứng tăng kali huyết có thể giải quyết khi giảm liều opioid.

Rifampicin

Nồng độ morphin trong huyết tương có thể bị giảm bởi rifampicin. Cần theo dõi tác dụng giảm đau của morphin và điều chỉnh liều morphin trong và sau khi điều trị bằng rifampicin.

Liệu pháp kháng tiểu cầu ức chế P2Y12 đường uống

Trong vòng ngày đầu tiên điều trị đồng thời thuốc ức chế P2Y12 và morphin, đã thấy giảm hiệu quả của việc điều trị bằng thuốc ức chế P2Y12.

Hàm lượng natri

Sản phẩm thuốc này chứa 35 mg natri trên mỗi ống 10 ml, tương đương với 2% mức tiêu thụ tối đa hàng ngày của WHO là 2 g natri cho một người lớn.

5.3. Tác dụng không mong muốn

Các tác dụng phụ thường thấy nhất với morphin và các opioid khác là ức chế hô hấp, buồn nôn, nôn, táo bón, buồn ngủ và lú lẫn. Khi sử dụng lâu dài, các triệu chứng này thường giảm bớt, mặc dù tình trạng táo bón vẫn thường xuyên xảy ra.

Việc đánh giá các phản ứng có hại dựa trên định nghĩa tần suất sau: 

• (1) Rất phổ biến: ≥1/10; 
• (2) Phổ biến: ≥1/100 đến <1/10; 
• (3) Không phổ biến: ≥1/1.000 đến <1/100; 
• (4) Hiếm: ≥1/10.000 đến <1/1.000; 
• (5) Rất hiếm: <1/10.000; 
• (6) Không rõ: không thể ước tính từ dữ liệu có sẵn

Dùng dài hạn

Sử dụng thuốc giảm đau opioid trong thời gian dài có liên quan đến tình trạng nhạy cảm với cơn đau bất thường (hyperalgesia).

Khả năng chịu đựng và sự phụ thuộc về tâm lý và thể chất có thể xảy ra. Hiệu lực giảm có thể được trải nghiệm.

Liều cao có thể gây ức chế hô hấp và hạ huyết áp, gây hôn mê sâu. Co giật có thể xảy ra đặc biệt ở trẻ sơ sinh.

Hội chứng cai nghiện và lệ thuộc ma túy

Sử dụng thuốc giảm đau opioid có thể liên quan đến sự phát triển của sự phụ thuộc hoặc dung nạp về thể chất và / hoặc tâm lý. Hội chứng kiêng cữ có thể xuất hiện khi đột ngột ngừng sử dụng opioid hoặc sử dụng thuốc đối kháng opioid, hoặc đôi khi có thể gặp giữa các liều. 

Các triệu chứng cai nghiện sinh lý bao gồm bồn chồn, chảy nước mắt, rong kinh, ngáp, đổ mồ hôi, ớn lạnh, đau cơ, giãn đồng tử và đánh trống ngực. Các triệu chứng khác cũng có thể phát triển bao gồm khó chịu, kích động, lo lắng, tăng vận động, run, suy nhược, mất ngủ, chán ăn, đau quặn bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, tăng huyết áp, tăng nhịp hô hấp hoặc nhịp tim.

5.4. Khả năng sinh sản, mang thai và cho con bú

Thai kỳ

Sử dụng thường xuyên trong thời kỳ mang thai có thể gây lệ thuộc thuốc ở thai nhi, dẫn đến các triệu chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh.

Nếu phụ nữ có thai phải sử dụng opioid trong thời gian dài, hãy tư vấn cho bệnh nhân về nguy cơ mắc hội chứng cai opioid ở trẻ sơ sinh và đảm bảo rằng sẽ có phương pháp điều trị thích hợp.

Không có dữ liệu đầy đủ về việc sử dụng morphin ở phụ nữ có thai. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy độc tính sinh sản. Do đó, tiêm morphin sulfat không được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ có thai.

Dùng thuốc trong quá trình chuyển dạ có thể làm giảm hô hấp ở trẻ sơ sinh và nên có sẵn thuốc giải độc cho trẻ.

Trẻ sơ sinh có mẹ được dùng thuốc giảm đau opioid trong thời kỳ mang thai cần được theo dõi các dấu hiệu của hội chứng cai sơ sinh. Điều trị có thể bao gồm opioid và chăm sóc hỗ trợ.

Cho con bú

Không nên dùng cho phụ nữ cho con bú vì morphin có thể tiết qua sữa mẹ và có thể gây ức chế hô hấp ở trẻ sơ sinh.

Phải đưa ra quyết định ngừng cho con bú hay ngừng / kiêng điều trị morphin có tính đến lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ và lợi ích của điều trị cho người phụ nữ.

Khả năng sinh sản

Dữ liệu phi lâm sàng dựa trên các nghiên cứu thông thường cho thấy không có nguy cơ đặc biệt bổ sung cho hồ sơ an toàn đã biết của morphin ở người. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy morphin có thể làm giảm khả năng sinh sản.

5.5. Tương tác thuốc

Cần phải lưu ý rằng nhiều sản phẩm hoặc chất làm thuốc có thể thêm tác dụng trầm cảm của hệ thần kinh trung ương và góp phần làm giảm cảnh giác. Các sản phẩm thuốc làm giảm thần kinh trung ương bao gồm, nhưng không giới hạn ở: opioid khác (thuốc giảm đau, thuốc chống ho và điều trị thay thế), thuốc an thần kinh, giải lo âu, thuốc an thần và thuốc ngủ (bao gồm cả benzodiazepin), thuốc giải lo âu không phải là benzodiazepin (ví dụ như meprobamate), thuốc chống động kinh (bao gồm cả gabapapentinoids) , ví dụ như pregabalin), thuốc gây mê nói chung (bao gồm cả barbiturat), thuốc chống loạn thần (bao gồm cả phenothiazin), thuốc chống trầm cảm an thần (ví dụ: amitriptyline, doxepin, mianserine, mirtazapine, trimipramine), thuốc kháng histamine H1 an thần, thuốc giãn cơ (ví dụ như baclofen), thalidomide, thuốc kháng trung ương tác dụng trung ương chống nôn và giải rượu.

Sử dụng đồng thời chống chỉ định

+ Thuốc đồng vận-đối kháng (ví dụ: buprenorphin, nalbuphin, pentazocin)

Không nên dùng hỗn hợp thuốc giảm đau opioid đồng vận / đối kháng cho bệnh nhân đã điều trị bằng thuốc giảm đau chủ vận opioid đơn thuần vì nó làm giảm tác dụng giảm đau do ngăn chặn cạnh tranh các thụ thể, có nguy cơ xuất hiện hội chứng cai.

+ Thuốc đối kháng một phần (ví dụ Naltrexon, Nalmefen)

Nguy cơ giảm tác dụng giảm đau.

+ Natri oxybat

Tăng nguy cơ ức chế hô hấp, có thể gây tử vong trong trường hợp dùng quá liều.

+ Chất ức chế monoamine oxidase

MAOI được biết là có thể tương tác với thuốc giảm đau gây ngủ gây kích thích thần kinh trung ương hoặc trầm cảm với khủng hoảng tăng hoặc hạ huyết áp. Morphine không nên dùng đồng thời với các chất ức chế monoamine oxidase hoặc trong vòng hai tuần sau khi điều trị như vậy.

Không nên sử dụng đồng thời

+ Rượu (đồ uống hoặc tá dược)

Rượu tăng cường tác dụng an thần của thuốc giảm đau opioid.

Suy giảm khả năng tỉnh táo có thể khiến việc lái xe trở nên nguy hiểm và việc sử dụng máy móc trở nên nguy hiểm.

Vì rượu có thể làm tăng tác dụng dược lực của thuốc, nên tránh sử dụng đồng thời rượu hoặc các sản phẩm thuốc có chứa rượu và sản phẩm thuốc này.

+ Thuốc an thần như benzodiazepine hoặc các sản phẩm thuốc có liên quan

Việc sử dụng đồng thời opioid với các sản phẩm thuốc an thần như benzodiazepin hoặc các sản phẩm thuốc có liên quan làm tăng nguy cơ an thần, ức chế hô hấp, hôn mê và tử vong vì phụ gia tác dụng ức chế thần kinh trung ương. Liều lượng và thời gian sử dụng đồng thời nên được giới hạn.

Sự kết hợp có các biện pháp phòng ngừa khi sử dụng

+ Rifampicin

Nồng độ và hiệu quả trong huyết tương của morphin và chất chuyển hóa có hoạt tính của nó có thể bị giảm do rifampicin. Theo dõi lâm sàng và có thể điều chỉnh liều morphin được khuyến khích trong và sau khi ngừng rifampicin.

+ Thuốc giảm đau morphin chủ vận khác (alfentanil, codein, dextromoramid, dihydrocodein, fentanyl, hydromorphon, oxycodon, pethidin, phenoperidine, Remfentanil, sufentanil, tapentadol, tramadol)

Tăng nguy cơ ức chế hô hấp, có thể gây tử vong trong trường hợp dùng quá liều.

+ Thuốc trị ho giống morphin (ví dụ: dextromethorphan, noscapin, pholcodin)

Tăng nguy cơ ức chế hô hấp, có thể gây tử vong trong trường hợp dùng quá liều.

+ Thuốc trị ho thật sự morphin (ví dụ: codein, ethylmorphin)

Tăng nguy cơ ức chế hô hấp, có thể gây tử vong trong trường hợp dùng quá liều.

+ Thuốc an thần (ví dụ: allobarbital, amobarbital, bartal, butalbital, butobarbital, hexobarbital, methylphenobarbital, phenobarbital, primidon, secbutabarbital, secobarbital, thiopental, vinbarbital, vinylbital)

Tăng nguy cơ ức chế hô hấp, có thể gây tử vong trong trường hợp dùng quá liều.

+ Các sản phẩm thuốc an thần khác

Sự gia tăng của trầm cảm trung tâm. Suy giảm khả năng tỉnh táo có thể khiến việc lái xe trở nên nguy hiểm và việc sử dụng máy móc trở nên nguy hiểm.

+ Các sản phẩm thuốc kháng cholinergic

Các sản phẩm thuốc ngăn chặn hoạt động của acetylcholine, ví dụ như atropine, thuốc kháng histamine, chống Parkinson và chống nôn, có thể tương tác với morphine để làm tăng tác dụng phụ kháng cholinergic. Nguy cơ đáng kể của chứng rối loạn vận động ruột kết, với táo bón nặng.

+ Chất ức chế P2Y12

Đã quan sát thấy sự chậm trễ và giảm tiếp xúc với liệu pháp kháng tiểu cầu ức chế P2Y12 đường uống ở những bệnh nhân bị hội chứng mạch vành cấp được điều trị bằng morphin. Tương tác này có thể liên quan đến giảm nhu động đường tiêu hóa và áp dụng cho các opioid khác. Mức độ liên quan về mặt lâm sàng chưa được biết, nhưng dữ liệu cho thấy khả năng làm giảm hiệu quả của chất ức chế P2Y12 ở những bệnh nhân sử dụng đồng thời morphin và một chất ức chế P2Y12. Ở những bệnh nhân bị hội chứng mạch vành cấp tính không thể ngừng sử dụng morphin và ức chế P2Y12 nhanh được coi là rất quan trọng, việc sử dụng chất ức chế P2Y12 qua đường tiêm có thể được xem xét.

+ Ritonavir

Mặc dù không có dữ liệu dược động học về việc sử dụng đồng thời ritonavir với morphin, ritonavir gây ra các enzym gan chịu trách nhiệm cho sự glucuronid hóa của morphin và có thể làm giảm nồng độ morphin trong huyết tương.

+ Cimetidin

Cimetidin ức chế sự chuyển hóa của morphin.

5.6. Quá liều

Các triệu chứng

Liều độc khác nhau đáng kể với từng người, một liều duy nhất có thể dẫn đến say trong khi người dùng thông thường có thể chịu đựng được liều lượng lớn.

Các dấu hiệu của ngộ độc morphin và quá liều là đồng tử điểm kim (co giật), cơ xương run rẩy, nhịp tim chậm, hạ huyết áp, hạ thân nhiệt, ức chế hô hấp, hít phải viêm phổi, buồn ngủ và suy nhược hệ thần kinh trung ương có thể tiến triển đến sững sờ hoặc hôn mê. Có thể tử vong do suy hô hấp. Suy tuần hoàn và hôn mê sâu có thể xảy ra trong những trường hợp nặng hơn. Dùng quá liều có thể dẫn đến tử vong. Tiêu cơ vân tiến triển đến suy thận đã được báo cáo khi dùng quá liều opioid.

Xử trí 

Cần chú ý đầu tiên đến việc thiết lập một đường thở bằng sáng chế và thiết chế thông gió hỗ trợ hoặc có kiểm soát.

Thuốc đối kháng opioid đơn thuần là thuốc giải độc đặc hiệu chống lại tác động của quá liều opioid. Các biện pháp hỗ trợ khác nên được sử dụng khi cần thiết.

Ở những bệnh nhân bất tỉnh có ngừng hô hấp, thông khí, đặt nội khí quản và tiêm tĩnh mạch một chất đối kháng opioid (ví dụ 0,4-2 mg Naloxon IV) được chỉ định.

Nếu suy hô hấp vẫn còn, liều duy nhất phải được lặp lại từ 1 đến 3 lần, cách nhau ba phút cho đến khi nhịp hô hấp được bình thường hóa và bệnh nhân đáp ứng với các kích thích đau đớn.

Cần theo dõi chặt chẽ (ít nhất 24 giờ) vì tác dụng của thuốc đối kháng opioid ngắn hơn morphin, do đó suy hô hấp có thể tái phát.

Liều của thuốc đối kháng opioid ở trẻ em là 0,01 mg mỗi kg thể trọng cho mỗi liều duy nhất.

Cũng có thể phải áp dụng các biện pháp bảo vệ chống mất nhiệt và điều trị bằng thể tích.

Naloxon không nên được sử dụng trong trường hợp không có suy giảm tuần hoàn hoặc hô hấp có ý nghĩa lâm sàng thứ phát sau quá liều morphin. Naloxon nên được sử dụng một cách thận trọng cho những người đã biết hoặc nghi ngờ, phụ thuộc vào morphin. Trong những trường hợp như vậy, sự đảo ngược đột ngột hoặc hoàn toàn các tác dụng của opioid có thể dẫn đến hội chứng cai cấp tính.

Có thể cân nhắc uống than hoạt (50 g) cho người lớn, 1 g/kg cho trẻ em) nếu đã uống một lượng đáng kể trong vòng một giờ, với điều kiện đường thở có thể được bảo vệ.