NIỆU HỌC CHỨC NĂNG - ĐỊNH NGHĨA
Niệu học chức năng là một bộ phận của thực hành niệu khoa đề cập đến các rối loạn chức năng của đường niệu dưới. Các bệnh gây ra các rối loạn chức năng này bao gồm: bàng quang thần kinh, tiểu không tự chủ, các triệu chứng đường tiểu dưới, sa tạng chậu ở phụ nữ, bế tắc đường ra của bàng quang… Chẩn đoán và điều trị được trình bày trong từng các bệnh cảnh khác nhau của niệu học chức năng.
LĨNH VỰC CHUYÊN MÔN
Chẩn đoán và điều trị các loại bệnh
Niệu Nữ:
Viêm bàng quang cấp và mạn tính ở phụ nữ
Tiểu không tự chủ hay són tiểu do áp lực ở phụ nữ (xảy ra khi có các hoạt động làm tăng áp lực trong ổ bụng như ho, hắt hơi, chạy nhảy, nâng nhấc vật nặng…).
Sa tạng chậu (sa bàng quang, sa thành trước âm đạo, sa tử cung, sa thành sau âm đạo, túi sa trực tràng…)
Biến chứng niệu khoa trong và sau thai kỳ
Tai biến niệu khoa của các phẫu thuật sản phụ khoa
Rò niệu – sinh dục
Biến chứng niệu khoa của các ung thư sinh dục nữ...
Hình ảnh sa các tạng chậu ở phụ nữ
Bàng quang thần kinh:
Bí tiểu cấp trong giai đoạn sốc tủy sau tổn thương thần kinh cấp tính do chấn thương hay do phẫu thuật, theo dõi diễn tiến của tình trạng liệt bàng quang
Các loại bệnh ký bàng quang thần kinh (BQTK) (BQTK kém co bóp/giảm hoạt, BQTK co thắt/ tăng hoạt, BQTK kém dãn nở…)
Các biến chứng của bàng quang thần kinh (nhiễm khuẩn niệu, sỏi niệu, thận ứ nước, suy thận...)
Các tình trạng rối loạn chức năng đường tiểu dưới khác ở cả nam và nữ:
Bàng quang tăng hoạt, bàng quang giảm hoạt
Các dạng tiểu không kiểm soát (gắng sức, gấp, tràn đầy, thường trực…)
Hội chứng đau vùng chậu/ viêm bàng quang kẽ...
Các loại phẫu thuật và thủ thuật
Phẫu thuật
• Điều trị tiểu không kiểm soát: phẫu thuật đặt dải treo qua đường âm đạo không căng, phẫu thuật đặt dải treo xuyên lỗ bịt, phẫu thuật đặt dải treo mu-âm đạo… là những phương pháp làm nâng đỡ niệu đạo của nữ, đưa về lại vị trí bình thường, đặt cơ vòng niệu đạo nhân tạo…
• Điều trị sa tạng chậu: sa thành trước âm đạo, sa sinh dục, sa thành sau âm đạo, túi sa trực tràng…
• Điều trị rò niệu-sinh dục: vá rò bàng quang – âm đạo, rò âm đạo – trực tràng, rò niệu quản- âm đạo…
• Điều trị nang thành âm đạo, polyp miệng niệu đạo…
• Điều trị tình trạng bế tắc niệu quản (do thai kỳ, do bệnh lý ác tính vùng chậu, do bàng quang thần kinh…): nội soi đặt JJ, cắm lại niệu quản vào bàng quang, tạo hình niệu quản, cắt bỏ thận mất chức năng…
• Điều trị bế tắc cổ bàng quang và niệu đạo: cắt đốt nội soi nhân tạo…
• Điều trị sa tạng chậu: sa thành trước âm đạo, sa sinh dục, sa thành sau âm đạo, túi sa trực tràng…
• Điều trị rò niệu-sinh dục: vá rò bàng quang – âm đạo, rò âm đạo – trực tràng, rò niệu quản- âm đạo…
• Điều trị nang thành âm đạo, polyp miệng niệu đạo…
• Điều trị tình trạng bế tắc niệu quản (do thai kỳ, do bệnh lý ác tính vùng chậu, do bàng quang thần kinh…): nội soi đặt JJ, cắm lại niệu quản vào bàng quang, tạo hình niệu quản, cắt bỏ thận
• Điều trị rối loạn co bóp đường tiểu dưới: nội soi phong bế cơ bàng quang, cơ thắt niệu đạo bằng botulinum toxin
• Phẫu thuật tạo hình bàng quang (tạo van chuyển lưu, tạo hình bàng quang bằng ruột…)
• Các phẫu thuật chuyển lưu nước tiểu do rối loạn tiểu nặng (mở bàng quang ra da, mở 2 niệu quản ra da, mở thận ra da…)
Các phương pháp tạo hình bàng quang bằng ruột
Đo niệu động lực học
Đo áp lực bàng quang Đo niệu dòng
Đo điện cơ tầng sinh môn
Phối hợp các phép đo: đo áp lực – niệu dòng, đo áp lực bàng quang lúc đi tiểu
Quay phim niệu động lực học …
Tập vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu sàn chậu với máy tập sàn chậu, với phương pháp Kegel bao gồm các bài tập giúp đề phòng và kiểm soát són tiểu cùng các vấn đề khác của sàn chậu.
Kích thích điện thần kinh chày ngoại biên điều trị rối loạn tiểu
Tập thông tiểu sạch cách quãng…
Đào tạo, nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế
Đào tạo liên tục cho bác sĩ và nhân viên tại khoa. Tiếp nhận, đào tạo các học viên đại học và sau đại học: sinh viên y khoa, bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa I, bác sĩ chuyên khoa II, cao học, nghiên cứu sinh. Đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cho các đơn vị khác. Phối hợp với các khoa y để tham gia giảng dạy và mở các lớp huấn luyện có điểm CME trong lĩnh vực chuyên ngành của mình.
Kết hợp nghiên cứu khoa học, thực hiện các đề tài nghiên cứu tại bệnh viện, cấp Sở và cấp Bộ. Tham gia các hội nghị trong và ngoài nước để học tập và trao đổi kinh nghiệm.
Hợp tác trao đổi kinh nghiệm với các cơ sở y tế trong và ngoài nước.
Tham gia viết bài, đăng báo, nói chuyện để tuyên truyền, giáo dục trên lĩnh vực truyền thông.
CƠ CẤU NHÂN SỰ VÀ CƠ SỞ VẬT CHẤT, TRANG THIẾT BỊ
Nhân sự dự kiến
4 bác sĩ (phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ y khoa)
1 nhân viên (cử nhân điều dưỡng, điều dưỡng trung cấp, cử nhân vật lý trị liệu, hộ lý, thư ký y khoa)
Cơ sở vật chất, trang thiết bị
Phòng khám niệu chức năng (phòng 65, khu B)
Phòng đo niệu động lực học (khu B)
Phòng tập vật lý trị liệu sàn chậu (dự kiến)
Phòng mổ (phòng mổ số 7)
--
Bảng các thuật ngữ chuyên môn Việt-Anh sử dụng trong bài viết:
Bàng quang thần kinh / Neurogenic bladder; Bế tắc đường ra của bàng quang / Bladder outlet obstruction; Các triệu chứng đường tiểu dưới / Lower urinary tract symptoms
– LUTS; Đo áp lực bàng quang / cystometry; Đo áp lực bàng quang lúc đi tiểu / Voiding cystometry; Đo áp lực niệu dòng
/ Pressure-flow studies; Đo điện cơ tầng sinh môn / Perineal surface electromyography; Đo niệu dòng / Uroflowmetry; Kích thích điện thần kinh chày ngoại vi / Peripheral tibial nerve stimulation; Phẫu thuật đặt dải treo mu-âm đạo / Pubo-vaginal Sling – PVS; Phẫu thuật đặt dải treo qua đường âm đạo không căng / Tension-free vaginal tape -TVT; Phẫu thuật đặt dải treo xuyên lỗ bịt / Transobturator tape – TOT; Quay phim niệu động lưc học / Video-urodynamics; Rò nước tiểu / Urinary leakage; Sa các tạng chậu hông / Pelvic organs prolapse; Tiểu không tự chủ hay Són tiểu / Urinary incontinence.
--
(Nguồn: PGS TS BS Nguyễn Văn Ân - Tạp Chí Sống Khoẻ - Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM)
Xem thêm các bài viết hữu ích khác tại đây
