Thuốc uống Bari sulfat - Thuốc cản quang
Thông tin dành cho chuyên gia.
Bari sulfat là chất cản quang được sử dụng trong chụp X-quang đường tiêu hóa. |
Nguồn gốc: Bari sunfat là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học là BaSO4. Bari sunfat xuất hiện trong tự nhiên dưới dạng khoáng chất barit. Bari sulfat là một muối kim loại không hòa tan trong nước và trong các dung môi hữu cơ, rất ít tan trong acid và hydroxyd kiềm. Bari sulfat được sử dụng bằng đường uống hoặc đường trực tràng và kết hợp với các hạt sủi bọt bicarbonat để tăng cường sự căng của đường tiêu hóa, làm rõ hình ảnh về đường tiêu hóa trên phim X-quang.
Nhóm: Thuốc kê đơn - Rx
1. Tên hoạt chất
Bari sulfat
Tên biệt dược thường gặp: Hadubaris, Barisvidi, Barihd, Barihadopha
2. Dạng bào chế
Dạng bào chế: Hỗn dịch uống, bột pha hỗn dịch uống
Các loại hàm lượng: bari sulfat 92,7 g; 130 g
3. Chỉ định
Thuốc cản quang dùng để thăm khám bằng X-quang toàn bộ đường tiêu hoá và theo dõi thời gian vận chuyển qua đường tiêu hoá.
4. Dược lực và dược động học
4.1. Dược lực
Nhóm dược lý: Thuốc cản quang đường tiêu hóa
Cơ chế tác dụng: Bari Sulfat là một muối kim loại không hòa tan trong nước và trong các dung môi hữu cơ, rất ít tan trong acid và hydroxyd kiềm. Bari là một kim loại có khối lượng nguyên tử 137, có tính chất hấp thụ mạnh tia X. Hỗn dịch dùng theo đường uống để bao phủ lên ống tiêu hoá làm rõ tổn thương trên phim X-quang, dùng trong kỹ thuật tương phản đơn hoặc kép hoặc chụp cắt lớp điện toán.
4.2. Dược động học
Hấp thu
Do tính chất không hoà tan trong nước và trong các dung môi hữu cơ nên bari sulfat không hấp thu qua đường tiêu hoá.
Phân bố
Chưa có thông tin
Chuyển hóa
Bari sulfat không chuyển hóa trong cơ thể
Thải trừ
Bari sulfat được đào thải qua phân
5. Lâm sàng
5.1. Liều dùng
- Thực quản: Uống cho tới 150 ml hỗn dịch nồng độ 50 - 200% (khối lượng/thể tích).
- Dạ dày và tá tràng: Uống cho tới 300 ml hỗn dịch nồng độ 30 - 200%.
- Tiểu tràng: Uống 100 - 300 ml hỗn dịch nồng độ 30 - 150%.
- Phần trên ống tiêu hoá: (hầu, hạ hầu, thực quản): Uống bột nhão 2 - 4 thìa canh tuỳ theo vị trí thăm khám.
- Để có các hình ảnh tốt nhất (không có bọt không khí), phải nuốt không nhai. Thăm khám X-quang phải thực hiện lúc đói đối với ống tiêu hoá phần trên. Đối với đường tiêu hoá dưới, phải thụt tháo buổi tối và ăn chế độ ít cặn bã 3 ngày trước khi xét nghiệm
5.2. Chống chỉ định
Tắc nghẽn hoặc thủng trên đường tiêu hóa
5.3. Thận trọng
Thận trọng khi sử dụng trong trường hợp:
- Người bệnh bị tắc ruột, người có chứng hẹp môn vị hoặc có tổn thương dễ dẫn đến tắc nghẽn ống tiêu hóa.
- Người bị suy kiệt nặng. Để tránh táo bón sau khi dùng bari sulfat, cần cho người bệnh uống nước đủ.
- Vì bari sulfat có tính chất trơ nên những vết mờ còn để lại sẽ cản trở cho những lần chụp X-quang tiếp theo.
5.4. Tác dụng không mong muốn
Tác dụng không mong muốn phổ biến nhất được báo cáo là những rối loạn trên da và rối loạn hệ thống miễn dịch với các phản ứng dị ứng với bari sulfat (hoặc tá dược của sản phẩm), ví dụ như: mày đay, phát ban, ban đỏ.
Rối loạn tiêu hóa cũng là một trong những nhóm tác dụng không mong muốn được báo cáo thường xuyên nhất, bao gồm: tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, táo bón.
Nhiều tác dụng không mong muốn vẫn đang được giám sát sau tiếp thị, như:
- Rối loạn chuyển hóa: Tăng đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường
- Rối loạn tâm thần: Kích động, lú lẫn, lo âu
- Rối loạn hệ thần kinh: Mất ý thức, ngất, choáng váng, chóng mặt, nhức đầu
- Rối loạn mắt: sưng mắt
- Rối loạn tai: ù tai
- Rối loạn tim: Nhịp tim chậm, nhịp tim nhanh
- Rối loạn mạch máu: Hạ huyết áp, giãn mạch
- Rối loạn hô hấp, lồng ngực và trung thất: Co thắt phế quản, khó thở, phù thanh quản, ho
- Rối loạn thận và tiết niệu: Khó tiểu
Thông báo cho Bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.
5.5. Khả năng sinh sản, mang thai và cho con bú
Thai kỳ
Chưa có tài liệu nghiên cứu cho thấy tai biến khi dùng bari sulfat cho người mang thai. Nói chung, nên tránh tất cả các loại thăm dò bằng X-quang ở người mang thai.
Cho con bú
Chưa có tài liệu nghiên cứu cho thấy tai biến khi dùng bari sulfat cho người cho con bú. Nói chung cần thận trọng khi dùng thuốc cho người mẹ đang cho con bú.
5.6. Tương tác thuốc
Chưa có nghiên cứu về tương tác thuốc của bari sulfat.
5.7. Quá liều
Các triệu chứng
Khi chỉ định nhầm hoặc do quá trình chụp gây thủng, sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn (do vi khuẩn trong ống tiêu hóa), làm nghẽn mạch (trong trường hợp xuất huyết).
Xử trí
Cần phải mổ cấp cứu, làm sạch tại chỗ càng sớm càng tốt (trước 6 giờ).
Viết bình luận